ԶԱՊԷԼ ԵՍԱՅԵԱՆԻ ԱՆՏԻՊ ՆԱՄԱԿՆԵՐԸ ԱՐԱՄ ԱՆՏՈՆԵԱՆԻՆ
(1921-1934 ԹԹ.)
Գ.

18-

 

21 Հոկտ. 1931

179, Rue de Vaugirard
        Paris

     ­Սի­րե­լի պա­րոն Ան­տո­նե­ան,
     Այս ա­ռա­ւօտ ստա­ցայ ե­րկ­տողդ եւ յի­շե­ցի իմ ա­նե­րե­ւա­կայե­լի մո­ռա­ցու­թիւնս։ Կը խնդ­րեմ նե­րո­ղա­միտ ըլ­լաս, ներ­փակ կը ղր­կեմ։
     Պէտք է ը­սել թէ գլ­խուս ե­կած փոր­ձանք­նե­րը պատ­ճառ ե­ղան որ մոռ­նամ։ Տան­տէ­րը յան­կարծ ի­նձ յայտ­նեց թէ բնա­կա­րա­նիս պէտք ու­նի ի­րեն հա­մար եւ ես հար­կադ­րո­ւե­ցայ տան մէջ ու­րիշ բնա­կա­րան մը փո­խադ­րո­ւիլ որ­պէս­զի ե­րեք ա­մի­սէն փո­ղո­ցը չը մնամ։ Սթեր­լին­կի այս տագ­նա­պի օ­րե­րուն… հար­կադ­րո­ւե­ցանք Հրան­դին հետ կէ­օ­զը ը­նել. tu parles d’un sport…! եւ դեռ մար­դիկ կան որ կը կար­ծեն թէ բա­ւա­կան սբոռ չեմ ը­ներ։
     Վեր­ջա­պէս հի­մակ տե­ղա­ւո­րո­ւած ե­նք եւ ձեզ կս­պա­սեմ յա­ռա­ջի­կայ եր­կու­շաբ­թի ի­րի­կուն ժա­մը 8^1/2ին։ Նոյն տու­նը, նոյն bâtimentը  ա­ռա­ջին յարկ, նոյն կող­մը մի­այն թէ կող­քի դու­ռը, ար­դէն տան վրայ քառդ մը կայ։ Ա­սի­կա սա­կայն մի հա­շո­ւեր, մի­տի­ա տօլ­մա­սի­ի քէյֆ մը կը վե­րա­պա­հեմ յա­ռա­ջի­կային, ե­թէ կա­րե­լի է Վա­հա­նին^[1]Նկա­տի ու­նի բա­նաս­տեղծ Վա­հան Թէ­քէ­ե­ա­նը, որ այդ օ­րե­րուն Բա­րիզ կը գտ­նո­ւէր, ի­նչ­պէս յի­շո­ւե­ցաւ … Continue reading հետ։ Առ այժմ չի մոռ­նաս այս եր­կու­շաբ­թին։
     Շատ բա­րեւ­ներ եւ նո­րէն ներ­ղու­թիւն։
                                                          Զա­պէլ Ե­սայե­ան

 

* * *

 

19-

9, նոյ. 1931

179, Rue de Vaugirard
        Paris (xv^e)

     ­Սի­րե­լի պա­րոն Ան­տո­նե­ան,­
     Ինչ­պէս ան­շուշտ ար­դէն գի­տէք վա­ղը ժա­մը 5^1/2ին ժա­մադ­րու­թիւն տրո­ւած է Հրան­դին, ձեր Մա­տե­նա­դա­րա­նին մէջ, ո­ւր պի­տի հան­դի­պի Պել­ճի­քաէն ե­կած Œuvre des Boursiersի քար­տու­ղա­րին։ Չեմ գի­տեր թէ ի­՞նչ է այս հան­դիպ­ման ի­մաս­տը. Հրան­դը շատ լա­ւա­տէս է ի­սկ ես մտա­հո­գու­թե­նէ զերծ չեմ։ Չեմ գի­տեր նաեւ որ ու­րիշ Boursier­նե­րու ալ ժա­մադ­րու­թիւն տրո­ւած է՞ թէ մի­այն Հրան­դին։ Ան­շուշտ ա­ռա­ջի­նը հա­ւա­նա­կան է, քա­նի որ Հրան­դին հետ մաս­նա­ւոր բան չեն կր­նար ու­նե­նալ ը­սե­լիք, այն պատ­ճա­ռով որ Հրան­դը մաս­նա­ւոր պա­րա­գայ մը չի ներ­կա­յաց­ներ։ Մէկ խօս­քով այս դժո­ւա­րին օ­րե­րուն (շատ ա­ւե­լի դժո­ւա­րին քան կր­նաք ե­րե­ւա­կայել) մեծ մտա­հո­գու­թե­ամբ կը խոր­հիմ որ Հրան­դին bourseի կող­մէն բան մը կր­նայ ել­լել (Ա­նգ.ա­կա­նին ան­կու­մի հե­տե­ւան­քով)։ Հե­տե­ւան­քը շատ ծանր կ’ըլ­լայ ի­նձ եւ Հրան­դին հա­մար։ Այս պա­րա­գան նկա­տո­ղու­թե­ան ու­նե­նա­լով կը գրեմ ձեզ այս նա­մակս որ կը յու­սամ թէ վա­ղը կս­տա­նաք ժա­մա­նա­կին եւ ձեզ­մէ կը խնդ­րեմ որ խօ­սիք Լ. Բա­շա­լե­ա­նին հետ որ հա­մո­զո­ւած եմ թէ այդ շր­ջա­նա­կին մէջ ա­մե­նէն ջերմ եւ թե­րեւս մի­ակ բա­րե­կամն է որ կր­նայ ի հար­կին մի­ջամ­տել եւ ա­ռաջ­քը առ­նել կա­րե­ւոր կր­ճա­տու­մի մը։ Դեռ ե­թէ ձեր հայե­ցո­ղու­թե­ան հա­մե­մատ յար­մար կը դա­տէք խօ­սիլ Սի­նա­պե­ա­նին^[2]Նկա­տի ու­նի ի­րա­ւա­բան Գրի­գոր Սի­նա­պե­ա­նը (Կ. Պո­լիս 1862-Բա­րիզ 1933)։ Ու­սա­նած է Վե­նե­տի­կի … Continue reading հետ, խօ­սե­ցէք։ Ես ան­ձամբ պի­տի գայի ձեզ տես­նե­լու բայց կո­կորդս կը ցա­ւի, եւ յե­տոյ ա­նյար­մար է իմ այդ­տեղ ե­րե­ւալս ճիշդ այս օ­րե­րուն։
     ­Մաղ­թենք որ այս բո­լոր հո­գե­րը ան­հիմն են եւ Պել­ճի­քայի քար­տու­ղա­րը կ’ու­զէ պար­զա­պէս Œuvreին սա­նե­րը տես­նել եւ ան­ձամբ տպա­ւո­րու­թիւն մը ու­նե­նալ։ Այդ պա­րա­գային վս­տահ եմ որ տպա­ւո­րու­թիւ­նը շատ գէշ չըլ­լար Հրան­դէն։­
     Ես Հրան­դին պի­տի պա­տո­ւի­րեմ քար­տու­ղա­րին ներ­կա­յա­նա­լէ ա­ռաջ քեզ տես­նել. թե­րեւս պա­տո­ւէր մը կամ թե­լադ­րու­թիւն մը  կ’ու­նե­նաք ի­րեն ը­նե­լիք։ Չի մոռ­նամ ը­սե­լու որ լա­պօ­րա­թո­ւա­ռէն 5ը 10 վայր­կե­ան ան­ցած դուրս կ’ել­լէ եւ հա­զիւ պի­տի հաս­նի 5^1/2ին։ Նկա­տո­ղու­թե­ան ու­նե­ցէք։ Ցտե­սու­թիւն եւ շատ սի­րա­լիր բա­րեւ­նե­րով

                                                                     Ձերդ
                                                            Զա­պէլ Ե­սայե­ան

 

* * *

 

20-

31 Մայիս 1932

179, Rue de Vaugirard
        Paris (xv^e)

     ­Սի­րե­լի պա­րոն Ան­տո­նե­ան,­
     Այս ա­ռա­ւօտ ստա­ցայ ձեր Մայիս 20 թւա­կիր նա­մա­կը եւ ես ալ ար­դէն կ’ու­զէ­ի ձեզ գրել կամ հե­ռա­խօ­սել եւ կամ ի­նքս ան­ձամբ գալ։ Ձեր նա­մա­կին ա­ռա­ջին մա­սը ան­հիմն յո­ռե­տե­սու­թե­ամբ գր­ւած է։ Ճիշդ ալ ես ե­րէկ չէ առ­ջի օր նա­մակ մը ստա­ցայ այդ մա­սին։ Մօտ օ­րերս կը խօ­սակ­ցինք։ Իմ այս­քան ա­տե­նէ ի վեր մէջ­տեղ չել­լե­լուս պատ­ճառ­նե­րը բազ­մա­զան եւ բազ­մա­տե­սակ հո­գեր են ո­րոնց­մէ նւա­զա­գոյ­նը չէ Սօ­ֆի­ին ա­ռող­ջա­կան վի­ճա­կը։ Auen վե­րա­դառ­նա­լուն ան­մի­ջա­պէս վերսկ­սեր է մտ­նել dépression nerveuseի մէջ (չու­տել, չի քնա­նալ ե­ւն.) եւ տա­սը օր ետ­քը այդ régimeով հա­սեր է կր­կին տկա­րու­թե­ան մտա­հո­գիչ աս­տի­ճա­նի։ Նո­րէն հե­ռա­գիր ե­ւն., վեր­ջա­պէս ե­կաւ։ Հարկ ե­ղաւ նո­րէն ծայ­րէն սկ­սիլ, բայց այս ան­գամ ա­ւե­լի շուտ ար­դիւն­քի հա­սանք։ Հի­մակ ա­ղէկ է (կա­նո­նա­ւոր կ’ու­տէ, գի­շե­րը մէկ շուն­չով կը քնա­նայ) եւ յոյս ու­նինք որ քիչ ա­տե­նէն բո­լո­րո­վին կը լա­ւա­նայ։ Բայց այ­լեւս չեմ ու­զեր Auen^[3]Նա­մա­կի այս է­ջի աջ կող­մը սոսն­ձո­ւած բա­րակ թուղ­թը ծած­կած է տո­ղե­րուն վեր­ջին բա­ռե­րը, այն­պէս որ … Continue reading ա­նունն ի­սկ լսել։ Հի­մակ Auenը ի­նձ է որ հի­ւանդ կը դարձ­նէ։ Մեր սքան­չե­լի բժիշ­կը հո­գով մարմ­նով կզ­բա­ղի Սօ­ֆի­ով։ Այդ կող­մէն սիրտս հան­գիստ է։ Այս ա­ռա­ւօտ դեռ ի­նձ հա­ւաս­տեց որ ե­ղա­ծը խոր բան մը չէ բայց պէտք չէ Auen վե­րա­դառ­նալ։ Գոհ եմ որ քեզ ալ օգ­տա­կար ե­ղեր է­։
     ­Վա­հա­նին^[4]Խօս­քը բա­նաս­տեղծ Վա­հան Թէ­քէ­ե­ա­նի մա­սին է­։ հի­ւանդ ըլ­լա­լը ե­րէկ լսեր է­ի ար­դէն, այ­սօր գա­ցի հի­ւան­դա­նոց զին­քը տե­սայ։ Վտանգ չի կայ, բայց իմ վրաս խոր կեր­պով ազ­դեց այն հան­գա­ման­քը որ Վա­հա­նի ար­ժէ­քով մէ­կը ե­րբ հի­ւանդ ըլ­լայ, ան­կա­րե­լի է այլ բան մը կար­գադ­րել քան թէ Hôtel Dieu, ը­սել չեմ ու­զեր թէ Assistanceի հի­ւան­դա­նոց­նե­րը գէշ են, ը­նդ­հա­կա­ռա­կը ես շատ մեծ հա­ւատք ու­նիմ եւ ես ի­նքս ե­րբ հի­ւանդ ըլ­լամ կը նա­խընտ­րեմ պե­տա­կան հի­ւան­դա­նոց եր­թալ։ Բայց ի­նք ու­րիշ։ Գի­տեմ որ գրե­թէ զին­ւո­րա­կան րէ­ժիմ կայ եւ յե­տոյ շր­ջա­պա­տը ե­ւն. ե­ւն.։ Լաւ կ’ըլ­լայ որ կի­րա­կի­էն ա­ռաջ եր­թաս զին­քը տես­նես։ Ես վա­ղը կր­կին պի­տի եր­թամ։­
     Իսկ քեզ ե­՞րբ պի­տի տես­նեմ։ Ո­ւր­բաթ օ­րը մտա­դիր եմ գրա­դա­րան գա­լու։ Ար­դե­օք հոն կըլ­լա՞ս։ Ե­թէ ոչ ի­նձ ե­րկ­տո­ղով մը ի­մա­ցուր եւ ժա­մադ­րու­թիւն մը նշա­նա­կէ տան եւ կամ մեզ մօտ կամ քա­ֆէ մը։
     Սի­րա­լիր բա­րեւ­ներ մեր ա­մե­նուն կող­մէ
                                                       Զա­պէլ Ե­սայե­ան

 

* * *

 

21-

                                                                                                       2 Մարտ 1933

     Բա­րիզ

­     Սի­րե­լի պա­րոն Ան­տո­նե­ան,
     Ձեր նա­մա­կը ստա­ցայ եւ կը ցա­ւիմ որ իմ կրկ­նակ «ե­լոյթ»­նե­րուս ներ­կայ չի պի­տի ըլ­լաս հի­ւան­դու­թե­ան պատ­ճա­ռով, այ­լա­պէս կորսնց­նե­լիքդ մեծ բան չէ, ե­թէ կա­րե­նայի ես ալ ներ­կայ չէ­ի ըլ­լար։
     Դժ­բախ­տա­բար ան­մի­ջա­պէս չեմ կր­նար գալ այ­ցե­լու­թե­ան ո­րով­հե­տեւ ես թէ­եւ հի­ւանդ չեմ բայց հի­ւան­դէ ա­ւե­լի բան մըն եմ, ֆրան­սե­րէն դա­սա­խօ­սու­թե­անս պատ­ճա­ռով որ ան­գամ մը մեր­ժե­ցի եւ որ ե­րկ­րորդ ան­գամ ան­հնա­րին ե­ղաւ մեր­ժել։
     Գա­լով այն բա­նին թէ կր­նայ ըլ­լալ որ ա­ռանց ձեզ տես­նե­լու մեկ­նիմ, չեմ գի­տեր թէ ի­նչ­պէս այդ­պէս «յոյս» մը ու­նե­ցեր ե­ս։ Ի­նձ բա­ւա­կան կը ճանչ­նաս գիտ­նա­լու հա­մար որ ե­թէ նոյ­նիսկ հարկ ըլ­լայ մէկ եր­կու օ­րով ճամ­բոր­դու­թիւնս յե­տաձ­գել, ա­ւե­լի այդ կ’ը­նեմ քան թէ ա­ռանց ձեզ տես­նե­լու մեկ­նիլ^[5] Ակ­նար­կու­թիւ­նը կ’եր­թայ Զա­պէլ Ե­սայե­ա­նի եւ դս­տեր՝ Սօ­ֆի­ի հայ­րե­նա­դար­ձու­թե­ան, ո­րոնք … Continue reading։­
     Այս ի­րի­կուն գլ­խա­ւոր փու­շը ոտ­քէս կ’ել­լայ, կի­րա­կի օր­ւա­նը՝ հե՜չ… եւ յոյս ու­նիմ որ 3-4 օր հան­գիստ ի­նձ հա­մար կ’ապ­րիմ։
     Մե­րի­նը Ժը­նէ­ւէն վե­րա­դար­ձին ան­մի­ջա­պէս գա­ւառ գնաց։ Եր­կու օր է տե­ղէս շար­ժած չու­նիմ։ Վա­ղը կը կար­ծեմ թէ տե­ղե­ակ կ’ըլ­լամ եւ ժա­մադ­րու­թիւն մը կ’ո­րո­շենք։­
     Ա­ռող­ջու­թիւն կը մաղ­թեմ ձեզ եւ կը ղր­կեմ իմ եւ Սօ­ֆի­ին սի­րա­լիր բա­րեւ­նե­րը։

                                                   Ձերդ Զա­պէլ Ե­սայե­ան

 

Յ. Գ. Գիր­քե­րը կը յանձն­ւին ձեզ շա­բաթ օ­րը։

 

= Հրան­դին հա­մար գրած տո­ղե­րուդ հա­մար շնոր­հա­կալ ե­մ։

 

* * *

 

22-

21 դեկտ. 1934

     Ե­րե­ւան

­     Սի­րե­լի պա­րոն Ան­տո­նե­ան,
     Գի­տեմ որ ի­նձ դէմ նե­ղա­ցած ես եւ գի­տեմ որ մա­սամբ  ի­րա­ւա­ցի ես. կ’ը­սեմ մա­սամբ, ո­րով­հե­տեւ այս­չափ եր­կար ա­տեն չի գրե­լուս պատ­ճա­ռը ոչ ան­հո­գու­թիւնն էր եւ ոչ ալ ան­տար­բե­րու­թիւ­նը, այլ բո­լո­րո­վին ու­րիշ պատ­ճառ­ներ։ Ի­նչ եւ ի­ցէ, ժա­մա­նակ չի կորսն­ցու­նեմ չք­մե­ղանք­ներ ը­նե­լու եւ աշ­խա­տիմ սիրտդ առ­նել աս­կէ յե­տոյ քեզ գրե­լով յա­ճա­խա­կի եւ եր­կար նա­մակ­ներ։
     Հ­րան­դէն եւ յե­տոյ Հ. Եր­ւան­դէն^[6]Նկա­տի ու­նի Ռամ­կա­վար Կու­սակ­ցու­թե­ան ղե­կա­վար գոր­ծիչ­նե­րէն՝ Հրաչ Ե­րո­ւան­դը (Խար­բերդ … Continue reading լսե­ցի որ շարք մը ա­նա­խոր­ժու­թիւն­ներ ու­նե­ցեր ես ա­ռող­ջա­կան պատ­ճառ­նե­րով։ Շատ ցա­ւե­ցայ։ Կը յու­սամ որ այժմ ա­զատ­ւած ես այդ նե­ղա­ցու­ցիչ հո­գե­րէն։ Կը խնդ­րեմ քեզ­մէ, ի­նձ գրէ ման­րա­մասն եւ տե­ղե­կու­թիւն տուր առ­հա­սա­րակ քու մա­սին։ Յա­ճախ մտ­քովս քեզ կը տես­նեմ մա­տե­նա­դա­րա­նին մէջ, մտ­քովս այ­ցե­լու­թե­ան կու գամ քե­զի, եւ յա­ճախ նաեւ Սօ­ֆի­ին հետ կը խօ­սինք քու մա­սիդ։ Սօ­ֆին իր ամ­բողջ է­ու­թիւ­նո­վը թաղ­ւած է իր գրա­դա­րա­նային գոր­ծե­րուն մէջ ո­րոնց մա­սին, խօս­քը մէ­ջեր­նիս, բա­ւա­կան գլուխս կը տա­նի։ Հան­րային մա­տե­նա­դա­րա­նի Եւ­րո­պա­կան բա­ժի­նը ո­րուն վա­րիչն է (բա­ցի ի­նձ­մէ ըն­տա­նի­քին բո­լոր ան­դամ­նե­րը վա­րիչ են. Հրանդն ալ իր լա­բո­րա­տո­րի­այի վա­րիչն է)- Եւ­րո­պա­կան բա­ժի­նը, ու­րեմն, վե­րին աս­տի­ճա­նի հա­րուստ է, ե­թէ ոչ թի­ւով ան­տա­րա­կոյս ո­րա­կով։ Նոյն ի­սկ եւ­րո­պա­ցի այ­ցե­լու­ներ շատ հե­տաքրք­րա­կան բա­ներ կը գտ­նեն այն­տեղ։
     Հ­րան­դը այս­տեղ հաս­նե­լուն եր­րորդ օ­րը գոր­ծի ան­ցաւ։ Ես կ’ու­զէ­ի որ գո­նէ ա­միս մը հանգս­տա­նար եւ յե­տոյ գոր­ծի ան­ցնէր։ Բայց ին­քը ան­համ­բեր էր ի­նչ­պէս նաեւ զին­քը տե­ղա­ւո­րո­ղը։ Նա մտաւ կաու­չու­կի քի­մի­ա­կան աշ­խա­տա­նոց­նե­րը ը­նկ. Սա­հա­կի^[7]Նկա­տի ու­նի ՀԽՍՀ Նա­խա­րար­նե­րու Խոր­հուր­դի նա­խա­գահ (1928-1935) Սա­հակ Տէր Գաբ­րի­է­լե­ա­նը։ Ծնած է Շու­շի … Continue reading յանձ­նա­րա­րու­թե­ամբ եւ ի­րեն յանձ­նե­ցին շատ հե­տաքրք­րա­կան գործ մը։ Պէտք է որ փոր­ձեր ը­նէ կազ­մե­լու հա­մար նիւթ մը որ մե­տա­ղէ ա­ւե­լի պէտք է դի­մա­նայ բարձր տա­քու­թե­ան եւ ո­րը ան­հրա­ժեշտ է կաու­չու­կի ճար­տա­րա­րո­ւես­տի մէջ։ Ա­մէն պա­րա­գային փոր­ձե­րը լաւ ար­դիւնք ու­նին եւ ա­մենքն ալ գոհ են ի­նչ­պէս եւ ին­քը։ Կաու­չու­կի մէջ ի­րեն սե­նե­ակ մը տւին առ­ժա­մա­նա­կե­այ եւ գար­նան կ’ու­նե­նայ լաւ բնա­կա­րան մը նոր շէն­քի մը մէջ որ կա­ռուց­ման ըն­թաց­քում է այս մի­ջո­ցին։
     ­Վեր­ջա­պէս ա­մենքս ալ գոհ ե­նք եւ հան­գիստ։ Ի­նձ հա­մար, ար­տա­սահ­մա­նե­ան ճա­հի­ճէն յե­տո, այս­տեղ ե­րկ­նային դրախտ է։ Մի­ան­գամ ը­նդ միշտ ա­զատ­ւած եմ նիւ­թա­կան հո­գե­րէն որ այն­քան զզ­ւե­լի բան է եւ ո­րոնց միշտ են­թա­կայ ե­ղած եմ եւ հան­գիստ ու պայ­ծառ տրա­մադ­րու­թիւն­նե­րով կ’աշ­խա­տիմ։ Տպագ­րու­թե­ան յանձն­ւած է «­Սի­լիհ­տա­րի պար­տէզ­նե­րը»^[8]Սի­լիհ­տա­րի պար­տեզ­նե­րը, Զա­պել Յե­սա­յան, Ա. գիրք, Յե­րե­վան, Պետհ­րատ, 1935, 195 է­ջ։ Ա­ւե­լի ե­տք ու­նե­ցած … Continue reading վեր­նագ­րով ման­կա­կան յի­շո­ղու­թիւն­ներս, ո­ւր­կէ եր­կու օ­րի­նակ քեզ կը ղր­կեմ ե­րբ լոյս տես­նայ, մէ­կը քե­զի եւ միւ­սը մա­տե­նա­դա­րա­նին հա­մար։ Հրա­տա­րակ­ւե­ցաւ նաեւ ա­ռան­ձին գր­քոյ­կով «Կ­րա­կէ շա­պի­կը»^[9]Կ­րա­կէ շա­պի­կը, Զա­պել ե­սա­յեան, Ե­րե­ւան, Պե­տա­կան հրա­տա­րակ­չու­թիւն, 1934, 83 է­ջ։ Լոյս տե­սած է … Continue reading մաս­սա­յա­կան ըն­թերց­ման հա­մար։ Ե­թէ կը հե­տաքրքր­ւիս կը ղր­կեմ. չի ղր­կե­ցի մին­չեւ այժմ ո­րով­հե­տեւ կազ­մը ե­ւն. լաւ չէ։ Այս մի­ջո­ցին կ’աշ­խա­տիմ «­Բառ­պա Խա­չիկ»^[10]Ա­ւար­տած է զայն 1936-ին, բայց մնա­ցած է ան­տիպ։ Տպո­ւած է յետ մա­հու Ե­րե­ւա­նի մէջ՝ ­Բար­պա Խա­չիկ, վէպ, … Continue reading ա­նուն վէ­պի մը վրայ Պոլ­սոյ եր­կա­թա­գործ­նե­րու էս­նա­ֆի^[11]Ա­րա­բե­րէն ծա­գու­մով թր­քե­րէն՝ համ­քա­րու­թիւն։ կե­ան­քէն առ­նո­ւած։­
     Ես կը կար­ծեմ թէ յա­ջորդ նա­մա­կովս քեզ մաս­նա­ւո­րա­բար հե­տաքրք­րող լու­րեր կ’ու­նե­նամ հա­ղոր­դե­լիք։ Ա­մէն պա­րա­գային, լաւ կ’ըլ­լայ որ այս ա­մառ ի­բր այ­ցե­լու գաս Հա­յաս­տան։ Քու ա­ռող­ջու­թե­անդ հա­մար ալ նպաս­տա­ւոր կ’ըլ­լայ այդ։ Կ’եր­թաս Ա­րզ­նի կամ ու­րիշ մի որ ե­ւէ բու­ժա­րան եւ մէկ եր­կու ա­միս կը հանգս­տա­նաս։ Հի­մակ մեր կե­ան­քի պայ­ման­նե­րը շատ լաւ են եւ շաբ­թէ շա­բաթ, օ­րէ օր կը լա­ւա­նան։ Մե­տի­ա տոլ­մա­սի չեմ կր­նար պատ­րաս­տել բայց կր­նամ հի­ա­նա­լի պուլ­ղու­րի փի­լաւ պատ­րաս­տել քեզ հա­մար։­
     Այս­տե­ղի կլի­ման եւ պէտք է են­թադ­րել նաեւ ջու­րը, վե­րին աս­տի­ճա­նի նպաս­տա­ւոր ե­ղան իմ ա­ռող­ջու­թե­անս։ Բո­լո­րո­վին ա­ռողջ եմ եւ թար­մա­ցած եւ կ’աշ­խա­տիմ գի­շեր ու ցո­րեկ ա­ռանց յոգ­նե­լու։ Տրա­մադ­րու­թիւնս շատ լաւ է, ու­րախ եմ եւ լի­ա­ցած։ Ի­նձ ը­նտ­րե­ցին քաղ­խոր­հուր­դի ան­դամ ի­նչ որ մե­ծա­պէս յու­զեց ի­նձ։ Լաւ եւ ազ­նիւ մար­դիկ են, ա­մե­նուն ար­ժէ­քը ար­ժե­քա­ւո­րե­լու հո­գով բռն­ւած։ Լաւ է, շատ լաւ եւ այս­տեղ կը տես­նենք մէկ բո­լո­րո­վին ու­րիշ եւ ա­րի պատ­կե­րը մեր ժո­ղո­վուր­դին որ մեծ եւ խոր վս­տա­հու­թիւն կը ներշն­չէ ներ­կային եւ ա­պա­գային հա­մար։­
     Էհ ու­րեմն ցտե­սու­թիւն եւ շատ սի­րա­լիր բա­րեւ­ներ իմ, Սօ­ֆի­ին եւ Հրան­դին կող­մէ։ Հա­ղոր­դէ նաեւ իմ լա­ւա­գոյն զգա­ցում­ներս մեր եր­կու­քին մօտ բա­րե­կամ­նե­րուն։

                                                                                   Քոյդ սի­րով
                                                                               Զա­պէլ Ե­սայե­ան

­     Իմ հաս­ցէս է. 
     M^me Z. Essayan
     Գ­րող­նե­րի տուն
     Erivan Arménie (URSS)

     Յ. Գ. Ե­թէ կան այս­տեղ հրա­տա­րա­կու­թիւն­ներ որ քեզ կը հե­տաքրք­րեն, գրէ ի­նձ, ա­մե­նայն սի­րով քեզ կը ղր­կեմ։

                 ԾԷ. ՏԱՐԻ, 2018 ԹԻՒ 1