Սարգիս Կիրակոսեան

ՅԱՐՈՒԹԵԱՆ ԵՐԳԵՐ՝ ՊԷՅՐՈՒԹ ԻՇԽԱՆՈՒՀԻԻՆ

 ԵՐԿՈՒՆՔԻ ՑԱՒԵՐ 

 

 

Ժամանակներ անցաւոր 
կը խլրտան տեսիլները մոխիրին
մահուան մոխրագոյն պաստառին վրայ 

– Գիշե՞րն է այս սկիզբին
թէ ոչ վախճանը լոյսին 

                                                        ձայներ կը մարին թաց պարիսպներէն
                                                        յարալէզներու աչքերու նման 

Եւ քաղաքն անդէմ 
դուրս կու գայ բոցէն եւ աւերներէն
կը խաչէ մարմինն իր անառագաստ
նենգ արշալոյսի սեւ խաչին վրայ 

Մոխիրն է ամպ գնայուն 
բոցը՝ լեզու մնայուն 

 

II 

 

Արշալոյսին, Պէյրութը կ’արձակէ արծիւները մոխիրին՝ պարիսպներու կատարէն եւ մոխրագոյն ժամանակն այս կը կտակէ դամբաններու մարմարեայ՝ իբրեւ բացուող, անհունացող պատուհան: Չաստուածներու գիշերն է այս սպիտակ, որ կը ծփայ մեղմօրէն անդրսպիտակ ժամանակի ջուրերուն: Կը մերձենաս դուն լոյսի ծէսերու լոյս խորհուրդին՝ ինչպէս արծիւ հրաթեւ եւ արեւուն տառերով անջրպետը կը քերթես: 

                  Պէյրութ ինչպէ՜ս քեզ գրեմ 
                   ես լոյսերով յարուցեալ 
                   Ձայնն իմ մարմին տէրունական 
                   հրդեհներէն յափշտակուած տեսիլներու… 

 

III 

 

Մարմին 
ով քար անճաճանչ 
որ կը հակիս ջուրերուդ ծփանքներու խորհուրդին 
ես քեզ ինչպէ՜ս չարձակեմ

Մարմին 
ով ամպ ճամբորդող 
ակունքներ կը ծաղկես ափերուս մէջ իմ մթին 
քեզ ինչպէ՜ս չկանչեմ 

Ջուրն իմ կարօտն է ամպին 
որ մահն իր ինք կը գուժէ 

Իւրաքանչիւր մահուան մէջ
այ սկիզբ մը ծնունդին 
որ կը սկսի… 

 

ԿԸ ԼՌԵՄ ՎԷՐՔԸ ՔԱՐԻՆ 

 

 

Քարին շարժումէն աստղեր կը ծագին 
– մեղեդիներ թափանցիկ –
եւ ալիքներն աւազին 
գիշերներու աղօթքները կը ծխեն՝ 
փրփուր – փրփուր սպասում 
եւ կը լռեն 

Լոյսը գիրն է անհունին 
եւ մերկութիւնը մահուան 
Ծովուն մակընթացութեան 
եւ գիրին տեղատուութեան միջեւ 
ա’լ պատկերներ չեն ծագիր 
Լոյսը վէրքն է անհունին 
եւ հրդեհները կեանքին. . . 

 

II 


Պաստառ մը երկդէմ 
երկկողմ առեղծուած 
լոյսի եւ մութի միահիւս թնճուկ 
զոր ստուերը կը բաժնէ 
իր ստուերէն 

Աւազն առաջին 
յակինթը մաքուր կը յայտնուի թափանցիկ 
– լռած երաժշտութիւն – 
արծաթ – արծաթ ջուրերուն 

Երկրորդը ցեխն է արդէն 

Քարեր կակուղ
կ’ըլլան շարժում
կոտրտուող պատարագ 
ասուպներու անակնկալ գայթումէն 

Օ՜ լռութիւն բեւեռագիր 
անանցանելի ներկայութիւն անտանելի 

 

III

 

Խորը կապոյտ հանդարտութեան 
նշան մը կայ անթեղուած 
ստուերին մէջ իր մութին 

Գիշերները մահամերձ 
կը քարանան շնչահեղձ 
ասուպներու անկումէն 

Կ’արձակեմ լոյսն իմ երկինք
եւ ջահերը հեստութեան 
դէպի ընդերքը հողին 

 

ԿԱՊՈՅՏ ՅԻՇՈՂՈՒԹԻՒՆ

 

I

 

Գիշերուան բարձրագոյն կէտին 
օդը քեզմով կը յղանայ 
ծփանքները արեւին 

Լուսաստղը 
պատուհանն իր կը գոցէ 
եւ կը ննջէ մարգերուն մէջ անհունի 

Հովը տաֆթարն է անհունին 

 

II 

 

Կը ծաղկի լոյսն արարիչ 
տարաշխարհիկ մեղեդիներ թափանցիկ 
անէութեան ովկիաններէ հեռակայ 

Կը փակեմ աչքըս թռչուն 
եւ հեթանոս իմ մայր հողին կը մեկնեմ 

Ձայնս է ճերմակ 
կաթնաճերմակ եղեամներու գինովութիւն 
որ ծնունդն իր կը յարդարէ 

Օրհնեա՜լ է լոյսը ծիլին 

 

III 

 

Սաղմոսներու պատարագը սպիտակ՝ փրփուր – փրփուր կը ծաւալի
նախադասութիւններ անընթեռնելի: Հրեշտակներու սպիտակ փետուրներ կը
պարեն աչքերուս ձիւներէն մինչեւ պուրակներ կրանիթեայ, որոնց
մահագուշակ տարածքներուն ամպերը պատուհասներ կը տեղան: 

Պուրակն ահա կը թաղուի անհորիզոն հողմերուն հետ գիշերուան՝ մահուան
ջուրին տակ գիշեր, որ ոչ մէկ գոյն չի յիշեր, որ ոչ մէկ շունչ չի փրկեր: Ես
կ’այլայլիմ ահաբեկ, աճիւններն իմ կը ժողվեմ եւ ժողովի կը կանչեմ
լինելութեան հորիզոններն անառիկ՝ մեր մանկութեան այգիներէն ուխտաւոր
եւ յիշողութեան միգամած հորիզոնին վրայ կ’ըլլամ հարցում եւ տուայտանք: 

Ինչպէ՜ս փակեմ աչքն իմ թռչուն…

 

IV 

 

Մեր բակին մէջ հինաւուրց 
մարմինդ ահա կը տարածէ յոգնութիւնը տարիներուն
                                                               – սաւան ինչպէս – 
եւ քայլերուս զնգզնգոցին կը սպասէ 

 Լռութիւնը կիկլոպեան աչք յաւերժի 

 Ես կը սուզուիմ մարմնիդ մէջ 

                                                                   – շողեր ինչպէս –
կը հովանամ միսերուդ մէջ առասպել
                                                                   – կանչեր ինչպէս –
կ’ըլլամ հեղեղն արեւին
եւ ողջակէզ գինովութիւն 

Անապատին ճիշդ կեդրոնը 
աղբիւրները ամառնային լայն կը բանան 
դուռներն իրենց եւ լուռ կ’այրին 
ծարաւէ մը գերիրական 

 

V

 

Գինովութեան բարձրագոյն աստիճանին 
լոյսը քեզմով կը յղանայ 
շարժումները արիւնին 

Լուսաստղը 
պատուհանն իր կը բանայ 
եւ կը խուժէ մարգերն ի վար բնութեան 

Հովը ձայնդ է բանաստեղծ 
որ անհունին երգ երգոցը կը գրէ 
Եւ ծառերը կը ծաղկին 
ծփանքները արեւին 

Օրհնեա՜լ է յոյսը լոյսին… 

 

ԱԶԱՏ ՄՕՏԵՑՈՒՄ 

 

Հորիզոնէ տարաշխարհիկ կը ժամանենք առասպելեան աչքերով, ուր
ցանկութիւնն արեւին փոթորիկներ կը պայթի: Նոճիներուդ արցունքները մեր
կոպերը կ’ակօսեն՝ իբրեւ սերմեր տեսիլքի: Կ’որոնենք աղբիւրները գիշերային
յասմիկներուն, որոնք անհունը կ’օծեն շարժումներու բոյրերով՝ յաւիտեանէ
յաւիտեան: Ոչ մէկ անցում կը հասնի մեր քայլերուն անարեւ: 

Աստղ մը – իշխան խելագար – իր մութ փոսին կը մեկնի… 

Հրեշտակներ դուրս կու գան անտառներու խորերէն եւ ամբարներ կը բանան
դուռներն իրենց պղնձեայ, ուրկէ լոյսեր կը ծաղկին՝ ինչպէս կանաչ պատարագ
ժամանակի անտառէն: Դիտեցէք երկփեղկումը մոխիրին եւ յիշեցէք, որ հոն
ոսկի բիւր կայծեր կան անթեղուած: Քեզ կը կոչեմ նշոյլ: Կոչեցինք քեզ ոսկի, որ
յասմիկներու ոսկին մահիճդ ի վար յորդի շարժում եւ տերեւ, զեփիւռ եւ արեւ: 

Իշխանուհի ընկողմանած մետաքսներու մէջ հեքիաթ, առ կարօտն իմ
ծանրաշուք, բառերն իմ ա՜ռ՝ անտառներու ստուերներուդ չափ մթին,
ստուերներուդ հրայրքին։ Լռութիւնը մահիճիդ միշտ կը լափէ շարժումներու
քամիները բարբարոս … 

 Արիւնը գալիք լուռ կը պատրաստուի… 

 

ՊԱՍՏԱՌԻՆ ԴԻՄԱՑ 

 

 

Պաստառ մը լքուած 
մութ մայթին վրայ այս մութ քաղաքին 
կ’երգէ թեւաբեկ գալիքն արեւիդ 

(Խաւարներն ինչպէ՞ս կը գահավիժեն 
ծուռ արշալոյսին ծործորներն ի վար) 
Կատու մը վայրագ 
կը ցատկէ ընդոստ շրջանակէն դուրս
– ինչպէս մանկան ճիչ գիշերուան խորքէն –
եւ լոյսն աւերիդ թունաւոր մոխիր ու բոց կը տեղայ 
այս մութ քաղաքին մութ մայթին վրայ 

Մոխիրն է վէրք մշտարթուն 
բոցը՝ գալիք անանուն 

 

II 

 

Արտօնուա՞ծ է երբեւիցէ
քաղաքներու քաղաքին մէջ այս մթին
բանալ դուռը երազներուն սարսափահար 
եւ թափանցել ծէսերէն ներս արեւին
ուխտաւորի լուսակարկաչ քայլերով 

Արտօնուա՞ծ է երբեւիցէ 
քաղաքներու քաղաքին մէջ այս մթին 
բանալ սիրտը տեսիլներուն այսահար 
եւ թափանցել ճիչերէն ներս արիւնին 
սիրահարի նորաբողբոջ քայլերով 
երբ անդին՝ 
արեւն է սառած պաստառիդ վրայ 
– Օ՜ տարաշխարհիկ երգը արիւնիդ –
ուր սիրուհիիդ ստինքներուն դէմ 
պահակ է կանգնած նոյն կատուն անդէմ 

Ինչպէ՞ս չմտնեմ 
ժամանակէն ներս այրած պաստառին 
դուրս շպրտելու այդ կատուն վայրագ 
որուն աչքերուն հրդեհ կայ հիմա 
նախանձ ու հեշտանք 
զայրոյթ ու կրակ…

Միամիտ Կոկան 
սպաննէ զիս սիրելիս 
այդ կատուն ես եմ… 

 

ՕՐՀՆԵՐԳ

 

Օրհնեալ ես դուն ի կանայս 
– իշխանուհի իմ քաղաք –
որ գալիքն ես անցեալին 

Օրհնեալ ես դուն ի կանայս 
– իմ բազմախոց սիրուհի –
որ թռիչք ես յաւերժին 

Դուն 
իմ կարօտ լուսեղէն 
որ մերկութիւնդ ամօթխած
արդ կը ծածկես չաստուածներու աչքերէն
ըսէ ինչպէ՜ս ես լռեմ

Օ՜ երգեհոն ինքնաբաշխ 
շարականն ես պատարագին ինքնուրաց 

Փառքը մեղրահացին օրհնեա՜լ եղիցի 

 (Թիւ 7, 1985)