Քերթուածը որպէս պատմութեան արձանագրութիւն։ Շահէ Մանկըրեան, որ ապրած է Պէյրութի պատերազմին սկիզբի օրերը, կը նկարագրէ այդ փորձառութիւնը իր... Կարդալ աւելին
— Կը պատկերացնե՞ս,— կ’ըսէ հին ընկերդ,— քառասո՛ւն տարի. քառասո՛ւն տարի կ’ընէ 68ի օրերէն մինչեւ այսօր: Այսինքն աւելի քան մեր այն օրերու հեռաւորութիւնը՝ Նահանջի, Փորձի, Անջրպետի ժամանակէն, 20ականներու աւարտէն...:
Կէս ժամ առաջ գտաք իրար. չէիք հանդիպած` տարիներ: Եւ ահա, առաջին ողջագուրումներէ եւ փոխանակումներէ ետք, այս անդրադարձը՝ իր... Կարդալ աւելին
Կէս ժամ առաջ գտաք իրար. չէիք հանդիպած` տարիներ: Եւ ահա, առաջին ողջագուրումներէ եւ փոխանակումներէ ետք, այս անդրադարձը՝ իր... Կարդալ աւելին
ՁԵՐ ուսումը քանի մը հանգրուաններէ անցեր է եւ ուղի փոխեր, ճի՞շդ է: Կրնա՞ք պատմել:
ՈՒՍՈՒՄՍ հետեւեալ քարտէսը կը պարզէ՝ նախակրթարան՝ Հալէպի «Հայկազեան» վարժարան, միջնակարգի ա. դասարան՝ Գահիրէի «Գալուստեան» վարժարան, որմէ ետք հայկական Կարդալ աւելին
ՈՒՍՈՒՄՍ հետեւեալ քարտէսը կը պարզէ՝ նախակրթարան՝ Հալէպի «Հայկազեան» վարժարան, միջնակարգի ա. դասարան՝ Գահիրէի «Գալուստեան» վարժարան, որմէ ետք հայկական Կարդալ աւելին
Երբ ուշադիր ակնարկ մը նետենք վերջին տաս-տասնհինգ տարիներու հայ նորահաս սերունդի մտաւոր զարգացման վրայ, ուշագրաւ երեւոյթ մը, բնորոշիչ եւ տարօրինակ միեւնոյն ժամանակ, մեզ խորհրդածութեան կը մղէ, այս պահուս, երբ ուրախութեամբ կը դիմաւորենք քանի մը նորահաս գրողներ իրենց խոստմնալից առաջին քայլերուն մէջ։
Քիչ է անոնց թիւը։ Արդէն գրականութեան եւ արուեստի նուիրեալները իրենց քանակովը չէ որ կշիռ կը ստանան հոծ զանգուածներու Կարդալ աւելին
Քիչ է անոնց թիւը։ Արդէն գրականութեան եւ արուեստի նուիրեալները իրենց քանակովը չէ որ կշիռ կը ստանան հոծ զանգուածներու Կարդալ աւելին
Առաւօտները հորիզոններէն անդին կը ննջեն,
Իսկ ցերեկները
Մեղկ, անհորիզոն պահեր կը գծեն՝
Փարելու համար
Մթութիւններու
Նախահորիզոն լլկիչ ժամերուն։
Ո՛չ մէկ խնկարկու թող ողջունէ Կարդալ աւելին
Իսկ ցերեկները
Մեղկ, անհորիզոն պահեր կը գծեն՝
Փարելու համար
Մթութիւններու
Նախահորիզոն լլկիչ ժամերուն։
Ո՛չ մէկ խնկարկու թող ողջունէ Կարդալ աւելին
Զգայութեան մատները դողդոջ
Եղինջի նման դէմքիս կը հպին …։
Պահն է արարման,
Այլ սերմեր չկա՜ն.
Արգանդը սիրոյ, գուրգուրանքին հրակէզ
Զնտան է միայն,
Ուր արցունքով ոռոգուած Կարդալ աւելին
Եղինջի նման դէմքիս կը հպին …։
Պահն է արարման,
Այլ սերմեր չկա՜ն.
Արգանդը սիրոյ, գուրգուրանքին հրակէզ
Զնտան է միայն,
Ուր արցունքով ոռոգուած Կարդալ աւելին
Վաղուց արդէն բնակուած հմայական ցաւերով,
Կը շրջէի ես անդուլ դիւահարի մը հանգոյն,
Կը փնտռէի փրկարար բառս բարի,
Սակայն չէի յաջողեր ճշդել անունը անոր։
... Կարդալ աւելին
Կը շրջէի ես անդուլ դիւահարի մը հանգոյն,
Կը փնտռէի փրկարար բառս բարի,
Սակայն չէի յաջողեր ճշդել անունը անոր։
... Կարդալ աւելին
Մամռակալած պատի պէս
Գանկս ամուր կը փակուի
Կատաղութեանս բոլոր շարժումներուն դէմ տկար…։
Գրակալիս մէջ յանկարծ
Կորիզային հիւլէները կը պայթին, Կարդալ աւելին
Գանկս ամուր կը փակուի
Կատաղութեանս բոլոր շարժումներուն դէմ տկար…։
Գրակալիս մէջ յանկարծ
Կորիզային հիւլէները կը պայթին, Կարդալ աւելին
90ի ձմեռ օրով, շատ կարեւոր գործի մը համար, հարկ էր Պէյրութ իջնել, այն ալ գիշերով:
Պէյրութ իջնելը, այն օրերուն, դիւրին գործ չէր: Ընկերոջ մը հետ, ընկերակցութեամբը Լեռնալիբանանէն պատասխանատուի մը, կ՚իջնէինք Պէյրութ՝ լեռնային շատ դժուարին ճամբէ մը: Հետաքրքիր էի. պատերազմին պատճառով կեանք առած էր այդ ճամբան, որ իր օձապտոյտ ընթացքով բնաւ հանգստաւէտ չէր: Կարդալ աւելին
ԵՐԿՈՒՆՔԻ ՑԱՒԵՐ
I
Ժամանակներ անցաւոր
կը խլրտան տեսիլները մոխիրին
մահուան մոխրագոյն պաստառին վրայ
– Գիշե՞րն է այս սկիզբին Կարդալ աւելին
I
Ժամանակներ անցաւոր
կը խլրտան տեսիլները մոխիրին
մահուան մոխրագոյն պաստառին վրայ
– Գիշե՞րն է այս սկիզբին Կարդալ աւելին
Արամ Պէյրութի զաւակն էր:
Երբեք խորապէս չէր մտածած իր ազգային պատկանելիութեան մասին, ոչ ալ՝ վերլուծած իր զգացումները, հպատակութեան հարցը, տարբերութիւնը հայ եւ լիբանանցի ըլլալու: Բայց գիտէր, կը զգար, որ ինք միջերկրականեան մայրաքաղաքին կը պատկանէր: Կը սիրէր... Կարդալ աւելին
Երբեք խորապէս չէր մտածած իր ազգային պատկանելիութեան մասին, ոչ ալ՝ վերլուծած իր զգացումները, հպատակութեան հարցը, տարբերութիւնը հայ եւ լիբանանցի ըլլալու: Բայց գիտէր, կը զգար, որ ինք միջերկրականեան մայրաքաղաքին կը պատկանէր: Կը սիրէր... Կարդալ աւելին
Վերստին դա՞րձ մը
Թէ
Դառնալ – նորէն
Դէպի անոր որ վայր մըն էր երէկ
Օդանաւէն դիտուած մանկութիւն մր լոկ
Որ լոյս ու ստուերի մէջ,
Տարուբեր կ՚ըլլար
Հեռու–հեռաւոր անծանօթ ու բիրտ
Արեւանման մոլորակի պէս Կարդալ աւելին
Թէ
Դառնալ – նորէն
Դէպի անոր որ վայր մըն էր երէկ
Օդանաւէն դիտուած մանկութիւն մր լոկ
Որ լոյս ու ստուերի մէջ,
Տարուբեր կ՚ըլլար
Հեռու–հեռաւոր անծանօթ ու բիրտ
Արեւանման մոլորակի պէս Կարդալ աւելին
Նկարներդ, սեւ ճերմակ, կը շարունակեն տողանցել մտքիս հորիզոնին՝ անմեղութեան ժամանակի մը անվերջանալի երթը յուշելով։ Երբ անոնց կը նայիմ, կարծես ես ինծի է որ կը նայիմ անցեալի մը ոսպնեակէն, անցեալ մը ուր կամ ու չկամ, եւ ուրեմն կը մնամ միշտ անվերջ փնտռտուքի մը մէջ։ Կը փնտռեմ քաղաքիս փողոցներն ու անոր ժամանակները։ Ինչ որ կը գտնեմ՝ հոսկէ հոնկէ... Կարդալ աւելին
... Մեզի համար՝ դեռ
հին շոգեկառքը,
իր կաղնեկարմիր եւ մոխրակապոյտ
բաժանմունքներով,
լուռ ճամբայ կ'ելլէ
ծովափնեայ գիծէն,
դանդաղ ընթացքով վեր կը բարձրանայ
լեռնալանջերէն,
ամէն կայանի Կարդալ աւելին
հին շոգեկառքը,
իր կաղնեկարմիր եւ մոխրակապոյտ
բաժանմունքներով,
լուռ ճամբայ կ'ելլէ
ծովափնեայ գիծէն,
դանդաղ ընթացքով վեր կը բարձրանայ
լեռնալանջերէն,
ամէն կայանի Կարդալ աւելին
Ահա շէնքեր կը բացուին
կակաչներու պէս բոսոր՝
հրդեհներ բոցավառ:
Փողոցներուն ուրուականներ կը շրջին,
կը շրջանցեն՝ անցարգելներ,
փշաթելեր գալարուն:
Կանաչ աղջիկը Լորքայի
դեռ կը սպասէ իր ասպետին, Կարդալ աւելին
կակաչներու պէս բոսոր՝
հրդեհներ բոցավառ:
Փողոցներուն ուրուականներ կը շրջին,
կը շրջանցեն՝ անցարգելներ,
փշաթելեր գալարուն:
Կանաչ աղջիկը Լորքայի
դեռ կը սպասէ իր ասպետին, Կարդալ աւելին
