ԱՐԽԻՒԱՅԻՆ ՆԻՒԹԵՐ

Latest
ԱՐԽԻՒԱՅԻՆ ՆԻՒԹԵՐ

ԶԱՒԷՆ ՊԻՊԵՌԵԱՆ՝
ՊՈԼԻՍԷՆ ՊԷՅՐՈՒԹ

ՏԷՅԻՐՄԵՆՃԵԱՆ ՍԵՒԱՆ

Զաւէն Պիպեռեան հետեւեալ նամակները գրառած էր 1949ին, երբ տակաւին հրատարակած չէր իր անդրանիկ վէպը՝ Լկրտուածը, որ լոյս պիտի տեսնէր տասը տարի անց, 1959ին։ Ուրեմն, ան այդ թուականներուն Սփիւռքի շրջանակներուն առաւել ծանօթ էր որպէս Պոլիս հրատարակուող «Նոր լուր» թերթի (Բ շրջանը՝ 1945-1954 թթ.) «խիզախ խմբագիրը»։
Պիպեռեան Յունուար-Մարտ 1946ին խմբագրած էր «Նոր լուր»ը, ուր հրատարակած «Ա՛լ կը... Կարդալ աւելին
ԱՐԽԻՒԱՅԻՆ ՆԻՒԹԵՐ

ՆԻԿՈԼ ԱՂԲԱԼԵԱՆ, ԿՈՍՏԱՆ ԶԱՐԵԱՆ ԵՒ ՍԻՄՈՆ ՍԻՄՈՆԵԱՆ

ՄԱՏԹԷՈՍԵԱՆ ՎԱՐԴԱՆ

Մեծավաստակ գրական քննադատ, բանասէր ու հանրային գործիչ Նիկոլ Աղբալեանի (1875-1947) կեանքի վերջին քառորդ դարը բնորոշելով, Գառնիկ Բանեան՝ անոր մահուան առիթով շարադրած կեանքի ու գործի ուրուագիծին մէջ կը հաստատէր, թէ «Սփիւռքի մէջ Ն. Աղբալեանի մտաւորական կեանքը կը հոսի՝ գրական ստեղծագործութեամբ, հանրային եւ մանկավարժական գործունէութեամբ»։ Կարդալ աւելին
ՄԱՇՏՈՑԵԱՆ ՄԱՏԵՆԱԴԱՐԱՆ
ԱՐԽԻՒԱՅԻՆ ՆԻՒԹԵՐ

ՀԱՄԱԶԳԱՅԻՆ ՀԱՅ ԿՐԹԱԿԱՆ ԵՒ ՄՇԱԿՈՒԹԱՅԻՆ ՄԻՈՒԹԻՒՆԻՑ ՄԱՇՏՈՑԵԱՆ ՄԱՏԵՆԱԴԱՐԱՆԻ ՍՏԱՑԱԾ ՁԵՌԱԳՐԵՐ*

ՏԷՐ ՎԱՐԴԱՆԵԱՆ ԳԷՈՐԳ

Այսչափ ճոխ նուէր՝ ձեռագրերի մեծ քանակի նուիրատւութիւն սրանից առաջ ստացել ենք տասնհինգ տարի առաջ՝ 2003 թ., երբ Նոր Ջուղայեցի բանասէր Լեւոն Մինասեանն իր կեանքի ընթացքում հաւաքած ձեռագրական նիւթերը՝ մօտ 50 միաւոր նուիրեց... Կարդալ աւելին
ԱՐԽԻՒԱՅԻՆ ՆԻՒԹԵՐ

ԶԱ­ՊԷԼ Ե­ՍԱՅԵ­Ա­ՆԻ ՀԻՆԳ ԱՆ­ՏԻՊ ՆԱ­ՄԱԿ­ՆԵ­ՐԸ ԼԵ­ՒՈՆ ԲԱ­ՇԱ­ԼԵ­Ա­ՆԻՆ
(1924-1926 թթ.)

ՄԻՆԱՍԵԱՆ ՄԻՀՐԱՆ

Զա­պէլ Ե­սայե­ա­նի ե­ղե­րա­կան մա­հէն ո­ւթ­սուն տա­րի­ներ ե­տք տա­կա­ւին իր­մէ մնա­ցած է ան­տիպ նա­մակ­նե­րու հս­կայ քա­նակ մը, որ կը շօ­շա­փէ ան­ձնա­կան, ազ­գային եւ հա­սա­րա­կա­կան այ­լա­զան թե­մա­ներ, յատ­կա­պէս՝ Կի­լի­կի­ոյ որ­բախ­նամ աշ­խա­տան­քին ա­ռն­չո­ւող նիւ­թեր, ո­րոնք այն­քան կա­րե­ւոր են այդ շր­ջա­նի պատ­մու­թիւ­նը հա­մա­կող­մա­նի­օ­րէն ու­սում­նա­սի­րե­լու տե­սան­կիւ­նէն։ Այս... Կարդալ աւելին
ԱՐԽԻՒԱՅԻՆ ՆԻՒԹԵՐ

Մ. ԻՇԽԱՆ
ԱՆՏԻՊ ՆԱՄԱԿՆԵՐ ՈՒ ՔԵՐԹՈՒԱԾՆԵՐ

ՊԸԼՏԵԱՆ ԳՐԻԳՈՐ

«Զուարթնոց» հանդէսի արխիւի քննութեան ընթացքին, ուրիշ նիւթերու կարգին, գտնուեցան Մ. Իշխանէն շարք մը քերթուածներ եւ քանի մը նամակներ՝ ուղղուած հանդէսի խմբագրին՝ Հրանտ Բալուեանի (1904-1968)։ «Զուարթնոց» ունեցած է հրատարակութեան քանի մը շրջաններ՝ 1929-էն մինչեւ գրեթէ խմբագրին մահը, բազմաթիւ ընդմիջումներով. ամսաթերթ... Կարդալ աւելին
ԱՐԽԻՒԱՅԻՆ ՆԻՒԹԵՐ

ՇԱՒԱՐՇ ՄԻՍԱՔԵԱՆԻ ՎԵՐԱՅԱՅՏՆՈՒԱԾ ՅՈՒՇԱԳՐՈՒԹԻՒՆԸ

ՄԱՏԹԷՈՍԵԱՆ ՎԱՐԴԱՆ

1990-2000-ական թուականներուն, Փարիզի «Յառաջ» օրաթերթը սովորութիւնը ունէր Մեծ Եղեռնի տարելիցին հրատարակելու նմոյշներ այն թղթակցութիւններէն, որոնք 1915-ին Շաւարշ Միսաքեանի կողմէ ուղարկուած էին Պոլսոյ իր թաքստոցէն եւ Սոֆիայի «Հայաստան» եռօրեային մէջ լոյս տեսած։ «Հայաստան»ի հաւաքածոն բաւական հազուագիւտ է, բայց Վիեննայի... Կարդալ աւելին
ԱՐԽԻՒԱՅԻՆ ՆԻՒԹԵՐ

ԶԱՐԵՀ ՈՐԲՈՒՆԻԷՆ ՔԱՆԻ ՄԸ ՆԱՄԱԿ ՍԻՄՈՆ ՍԻՄՈՆԵԱՆԻՆ

ՄԱՏԹԷՈՍԵԱՆ ՎԱՐԴԱՆ

Այս նամակներուն հեղինակին ու հասցէատիրոջ յարաբերութիւնը քաջածանօթ երեւոյթ մըն էր օրին։ Արդարեւ, «Սփիւռք» շաբաթաթերթի հիմնադիր խմբագրապետ Սիմոն Սիմոնեանը (1914-1986) իր աշխատակիցներուն շարքին ունեցած է ֆրանսահայ գրականութեան ամենէն բեղուն ու անտեսուած անուններէն մէկը՝ Զարեհ Որբունին (1902-1980)։ «Սփիւռք»ը դէպքէ-դէպք նաեւ հրատարակած է Որբունիէն... Կարդալ աւելին
Սաս­նայ ծռեր
ԱՐԽԻՒԱՅԻՆ ՆԻՒԹԵՐ

­ՀԵ­ՐՈՍ­ՆԵ­ՐԻ ԹԱ­ԳԱ­ՒՈ­ՐԱ­ԿԱՆ ՆՇԱՆ­ՆԵ­ՐԻՑ` ՄԻ­ՋԱԶ­ԳԱՅԻՆ ՅԱ­ՐԱ­ԲԵ­ՐՈՒ­ԹԻՒՆ­ՆԵ­ՐԻ ՀԱՍ­ՏԱ­ՏՈՒՄ. «­ՍԱՍ­ՆԱՅ ԾՌԵՐ» Է­ՓՈ­ՍԻ Ա­ՌԱ­ՋԻՆ ՀԱՆ­ՐԱ­ՊԵ­ՏՈՒ­ԹԵ­ԱՆ ՏԱ­ՐԻ­ՆԵ­ՐԻՆ ԳՐԱ­ՌՈ­ՒԱԾ ՊԱ­ՏՈՒՄ­ՆԵ­ՐԸ

ՀԱՄԲԱՐՁՈՒՄԵԱՆ ՀԱՅԿ

Ներ­կա­յա­ցո­ւող յօ­դո­ւա­ծում կա­տար­ւում է «­Սաս­նայ ծռեր» է­փո­սի` 1919 թո­ւա­կա­նին գրա­ռո­ւած եր­կու պա­տում­նե­րի հա­մե­մա­տա­կան քն­նու­թիւն: Այս պա­տում­նե­րը հնա­րա­ւո­րու­թիւն... Կարդալ աւելին
ԱՐԽԻՒԱՅԻՆ ՆԻՒԹԵՐ

ՀԱՅԵՐԷՆ ՏԱՌԵՐՈՒ ԼԱՏԻՆԱՑՈՒՄԻ ՓՈՐՁԵՐ 1930-ԱԿԱՆ ԹՈՒԱԿԱՆՆԵՐՈՒՆ

ՄԱՏԹԷՈՍԵԱՆ ՎԱՐԴԱՆ

1953-ին Պոսթոնի «Հայրենիք» ամսագրին մէջ ԼԵՄ ստորագրութեամբ յօդուած մը կ՚անդրադառնար 1930-ական թուականներու Հայաստանի մտաւորականութեան դէմ բռնաճնշումներուն։ Հեղինակը՝ Բ. Աշխարհամարտի խորհրդահայ ռազմագերիներէն Լեւոն Մկրտչեանը (բուն անունով՝ Լեւոն Քարտաշեան, 1919-1998), Կարդալ աւելին
ԱՐԽԻՒԱՅԻՆ ՆԻՒԹԵՐ

ԿՈՍՏԱՆ ԶԱՐԵԱՆԻ ՆԱՄԱԿՆԵՐԸ ԿԱՐՕ ՓՈԼԱՏԵԱՆԻՆ

ՄԱՏԹԷՈՍԵԱՆ ՎԱՐԴԱՆ

Կոստան Զարեան նամակցած է ֆրանսահայ շարք մը գրագէտներու ու գրական դէմքերու հետ, որոնց շարքին՝ Հրաչ Զարդարեան (1898-1986) եւ Հրանդ Բալուեան (1900-1967)։ Անոնց պէտք է աւելցնել Կարօ Փոլատեանի (1910-1986) անունը, որուն հետ փոխյարաբերութիւնը բացայայտուած էր վերջինիս հրապարակումներուն շնորհիւ՝ 1955-ին կատարուած ու 1960ին տպուած հարցազրոյցը Զարեանի հետ եւ 1957-ին տպուած... Կարդալ աւելին
ԱՐԽԻՒԱՅԻՆ ՆԻՒԹԵՐ

ԵՂԻՇԷ ՉԱՐԵՆՑԻ ԻՏԱԼԱԿԱՆ ՕՐԵՐՈՒՆ ՇՈՒՐՋ ՀԻՒՍՈՒԱԾ ԱՌԱՍՊԵԼՆԵՐ

ՄԱՏԹԷՈՍԵԱՆ ՎԱՐԴԱՆ

Կե­ան­քի վեր­ջին տա­րի­նե­րուն, գրա­կա­նա­գէտ Ալ­մաստ Զա­քա­րե­ա­նը (1923-2013) հրա­տա­րա­կած էր ծո­վա­ծա­ւալ (1900 էջ) Ե­ղի­շէ Չա­րենց. կե­ան­քը, գոր­ծը, ժա­մա­նա­կը աշ­խա­տու­թե­ան ե­րեք հա­տոր (1997, 2003, 2008)։ Ը­ստ մա­հագ­րու­թե­ան մը, «Ա. Զա­քա­րե­անն աշ­խա­տեց այս կո­թո­ղային մե­նագ­րու­թե­ան յաջորդ հա­տոր­նե­րի վրայ, բա­ռիս բուն... Կարդալ աւելին
ԱՐԽԻՒԱՅԻՆ ՆԻՒԹԵՐ

ՆԱՄԱԿԱՆԻ
ԿՈՍՏԱՆ ԶԱՐԵԱՆԻ
ԵՒ ԿԱՐԱ-ԴԱՐՎԻՇԻ

ՄԱՏԹԷՈՍԵԱՆ ՎԱՐԴԱՆ

Գրիգոր Պըլտեանի Հայկական ֆուտուզիզմ մենագրութիւնը մանրակրկիտ ու խորազնին ներկայացումով մեր գրականութեան պատմութեան լոյսին բերած է մոռացութեան գիրկը նետուած Կարա-Դարվիշի (Յակոբ Գէնջեան, 1870-1932) անունն ու արտադրութիւնը[1]։ Արեւելահայ ապագայապաշտութեան ռահվիրան, ինչպէս... Կարդալ աւելին
Կո­մի­տաս Վար­դա­պե­տ
ԱՐԽԻՒԱՅԻՆ ՆԻՒԹԵՐ

ԱՅՑԵԼՈՒԹԻՒՆ VILLEJUIF` ԿՈՄԻՏԱՍ ՎԱՐԴԱՊԵՏԻՆ

ՏԱԳԷՍԵԱՆ ԱՆԴՐԱՆԻԿ

Կո­մի­տաս Վար­դա­պե­տը դար­ձած է խորհր­դա­նի­շը հայ մշա­կոյ­թի ե­ղեռ­նե­ան նա­հա­տա­կու­թե­ան: Ան մնաց կեն­դա­նի մար­տի­րոս մը Հայոց ցե­ղաս­պա­նու­թե­ան ու հի­ւան­դա­գին վկան դար­ձաւ նաեւ ազ­գի մը մշա­կու­թային սպան­դին:­
     Ե­ղեռ­նե­ան գե­հէ­նէն յետս կո­չո­ւած, Կո­մի­տաս Պո­լիս կը հաս­նի 15 Մայիս 1915-ին: Բայց ար­դէն ի­սկ հո­գե­բա­րո­յա­պէս խե­ղո­ւած ու մտո­վի խա­թա­րո­ւած, ան զի­նա­դա­դա­րէն ե­տք, 1919-ի սկիզ­բը Կարդալ աւելին
Գրիգոր Պըլտեան
ԱՐԽԻՒԱՅԻՆ ՆԻՒԹԵՐ

ՀԻՆԳ ՆԿԱՐԻ ՊԱՏՄՈՒԹԻՒՆ

Էլիզապէթին եւ Զարեհ որբունիին հետ, Փարիզ, 1971-1972

Լուսանկարին հրաշքը անգամ մը եւս, որ կարելի կը վերադարձնէ բոլորովին մոռցուած պահ մը, կարծես ուրիշ մէկը քեզ յիշէր աւելի ճշգրիտ կերպով բան դուն, եւ այդ պահուն ո՞վ, ի՞նչ էիր, չէիր տեսած անգամ Էլիզապէթին splendeur-ը, Որբունիին ակներեւ ցանկութիւնը քննելու նկարողը, ապա տրուելու գործիքին։ Առաջին անգամ իր Վեցերորդ թաղամասի աշտարակային եօթներորդ յարկի տան մէջ եղեր էինք Յարութիւն Քիւրքճեանն ու ես, Սորպոնի մեր... Կարդալ աւելին
ԱՐԽԻՒԱՅԻՆ ՆԻՒԹԵՐ

ԶԱՊԷԼ ԵՍԱՅԵԱՆԻ ԱՆՏԻՊ ՆԱՄԱԿՆԵՐԸ ԱՐԱՄ ԱՆՏՈՆԵԱՆԻՆ
(1921-1934 ԹԹ.)
Ա.

ՄԻՆԱՍԵԱՆ ՄԻՀՐԱՆ

Յետագայ էջերով հրատարակութեան կու տանք հայ մեծանուն վիպասան, թարգմանիչ եւ հասարակական-մշակութային գործիչ Զապէլ Եսայեանի անտիպ նամակները, յղուած՝ գրող, հրապարակագիր, պատմաբան եւ կրթական-մշակութային գործիչ Արամ Անտոնեանին։ Կարդալ աւելին
Գրիգոր Պըլտեան
ԱՐԽԻՒԱՅԻՆ ՆԻՒԹԵՐ

ԺԱՄԱՆԱԿԱԳՐՈՒԹԻՒՆ

9 ՅՈՒՆՈՒԱՐ 1945
Ծնունդ, Հայաշէն։ Հայրը Յակոբ,Կիւրինէն. մայրը՝ Հռիփսիմէ, Ագ-Շեհիրէն։

1948-1956
Ազգային Թորգոմեան վարժարան, մինչեւ չորրորդ կարգ։

1957-1964
Ն.Փ. Ճեմարան, մինչեւ պաքալորիայի Ա մաս։ «Կոյր Առաքելը» Առաջին շարադրութիւն մը «Կանթեղ»ի մէջ, 1961։ «Ջահակիր», ոտանաւորներ ու արձակներ, «Աքսոր»... Կարդալ աւելին
ԱՐԽԻՒԱՅԻՆ ՆԻՒԹԵՐ

ՀԱՄԱՍՏԵՂԻ ԵՒ ՇԱՀԱՆ ՇԱՀՆՈՒՐԻ ՆՈՐԱՅԱՅՏ ՆԱՄԱԿՆԵՐԸ ԳՈՒՐԳԷՆ ՄԱՀԱՐԻԻՆ

ՄԱՏԹԷՈՍԵԱՆ ՎԱՐԴԱՆ

 Գուրգէն Մահարի (1903-1969), հայ գրականութեան երկրորդ Ապրիլ 24ի՝ 1936-1938ի ստալինեան մաքրագործումներու թերեւս ամենէն կարկառուն վերապրողը գրականութեան դաշտին մէջ, եղած է թէ՛ բեղուն արտադրող մը (այդ արտադրութեան մէկ կարեւոր մասը լոյս տեսած է յետմահու) եւ թէ՛ անդադրում նամակագիր մը։ Երեւանի «Անտարես» հրատարակչատունը... Կարդալ աւելին
ԱՐԽԻՒԱՅԻՆ ՆԻՒԹԵՐ

ՆՈՐԱՅԱՅՏ ՏՈՒԵԱԼՆԵՐ ՅԱԿՈԲ ՕՇԱԿԱՆԻ ԵՒ ԱՀԱՐՈՆԻ ՄԱՍԻՆ

ՄԱՏԹԷՈՍԵԱՆ ՎԱՐԴԱՆ

Օսմանեան կայսրութեան պարտութիւնը կնքող Մուտրոսի զինադադարէն ետք, Պոլսոյ հայոց կեանքը սկսաւ կամաց-կամաց աշխուժանալ վերապրող մտաւորականութեան վերադարձով։ Նախաեղեռնեան երկու հրատարակութիւններ կը վերակենդանային. Մերուժան Պարսամեան (1883-1944), իր եղբօր՝ Մկրտիչ Պարսամեան (1886-1965) օժանդակութեամբ, կը վերահրատարակէր... Կարդալ աւելին