Փողոցի երկփեղկ դրան փակ մասին ետեւ, ձեռնահիւս սեւ շալ մը ուսերուն, կանգնած էր ան, երբ կինս ու ես իջանք մեր բնակարանին ներքին սանդուղներէն։ 
    Դարձուց գլուխը, իր թափանցող ակնարկովը չափեց–չափչփեց երկուքս եւ, կրկին նայելով դէպի դուրս` 
    – Խե՞նթ են՝ ի՛նչ են, աս անձրեւին փողոց կ’ելլուի՞, – ըսաւ ինքն իրեն՝ լսելի ձայնով մը։ Կարդալ աւելին
Գերի իր մեղքին ու հաւատին, լուռ է։ Լուռ է մասամբ, որովհետեւ այն ատեն պատահարը կը լսուէր, բայց տակաւին լեզու չէր ելած։ Չէր իսկ գիտեր, թէ լեզու իսկ ել լեր որո՞ւն ո՞ր բարբառով խօսք պիտի առներ, հակառակ անոր որ բանակցութեան մէջ էր դիպուածին դէմը եղողին հետ։ Դիպուածը դէպքի վերածողին հետ։ Եթէ նայիս, ամէն խօսակցութիւն իրականին հետ ձախող բանակցութիւն մըն է։ Կարդալ աւելին
Աշնան անձրեւոտ օր մը հայրս ինծի նայեցաւ մտահոգ ու ըսաւ.
– Մոռցանք քեզ դպրոց դնել։
Սիրտս փլաւ։ Զիս տեղ մը պիտի դնեն։ Կարծես առարկայ մը ըլլայի։
– Ամբո՞ղջ օրուան համար,- հարցուցի առանց դժգոհութիւնս յայտնի ընելու։
– Մինչեւ կէսօր։
 Հետեւեալ առտու հայրս տարաւ զիս Կարդալ աւելին
Այդ օր Ս. Բարթողիմէոս վանքին օրն էր։ Լերան քարերուն չափ հին օրերուն, չգիտես ո՛ր տեղէն, Սուրբը իր լայն մօրուսը հովին տուած, հեղուող աստղի մը պէս իջած էր Քարկապան լերան կողքին: Վանքին քարէ պատերը բորբոս կապած՝ ժանգոտ երկաթի գոյն առած էին:
    Այդ մօտաւոր ու հեռաւոր գիւղերէն ուխտի կ’երթային տօնական նաշխուն հագուստներով: Վանքին ներսը՝ աղօթք, խունկ-պատարագ, բուրվառ ու քշոց։ Գիւղական քահանային Կարդալ աւելին
Շատ դժուար է ըմբռնել թէ հայ ստրկութեան եւ ծառայութեան ջոջ ներկայացուցիչը՝ Մեսրոպեան էֆենտի ի՛նչ կը հասկնար յառաջ երթալ ըսելով, խօսք մը զոր իբր նպատակ կ՚առաջարկէր ամբողջ ցեղի մը ստրկութեան եւ հլութեան ենթարկուելուն՝ իբր գին. ինքը, օրինակի համար, յառաջ գացած մարդ մըն էր եւ Աստուա՜ծ միայն գիտէր թէ ի՛նչ զարտուղի ճամբաներէ անցնիլ հարկ եղած էր իրեն, յաճախ... Կարդալ աւելին
Ինչպէս ակնարկուեց, իմ պապ Ժորեսը որդուն իր հօր պատուին դրել էր Սամուէլ, չնայած որ իր եղբայրն արդէն ունէր Սամուէլ անունով տղայ։
     «Թող սիրտը կրկնակի փառաւորուի»,— ասել է պապս։
     Մէկ տարի չանցած՝ պապս ու տատս էլի զաւակ են ունեցել այս անգամ՝ աղջիկ, չնայած, աւելորդ է ասելը... Կարդալ աւելին
   ...Այս այն ժամն է, երբ ես նստած կ՚ըլլամ ու կը տխրիմ։ Մինչ հօրեղբայրս դէմը կ՚առնէ իր աղուէսը ու կը խօսի։ Ինծի՛ նայէ, պիտի ըսէ. ես քու գիտսած հայերէդ չեմ։ Պիտի զարնէ փաղաքշանքով աղուէսին դունչին ու քահ-քահը պայթեցնէ։ Մինչդեռ աղուէսը չ՚աւրեր ինքզինք։ Կը նայի աջ ու կը լռէ՝ միշտ քիթին տակ պահելով իր անուղղայ քմծիծաղը։ Վերջ տուր, հօրեղբա՛յր, կ'ըսեմ, հիմա սիրտս տեղը չէ. գիտե՞ս որքան... Կարդալ աւելին
ՏՈՒՆԸ չորսսենեականոց էր՝ հիւրասենեակը, երեխաների սենեակը, տատիկի սենեակը եւ հօրս սենեակը։ Մեզ բոլորիս քնելու տեղաւորելուց յետոյ մայրս տեղափոխւում էր հօրս մօտ։ Տունն այնպէս էր նախագծուած, որ հօրս սենեակ հնարաւոր չէր մտնել միւս սենեակների միջով․ այն առանձին մուտք ունէր։ Մօրս հեռանալն ուղեկցւում էր տախտակների ճռճռոցով։ Վարսենիկ տատի կամ պարզապէս «բաբոյի» (բաբուշկա՝ տատիկ բառը՝ հայկական ոճով) սենեակը նոյնպէս Կարդալ աւելին
Բնութեան մշտանորոգ այլ յաւիտենական գեղեցկութիւնները դարպասող արուեստագէտ ու բանաստեղծ հոգիներ կը գտնուին ամէն ժամանակներու մէջ: Բայց քիչեր անոնցմէ ի վերուստ շնորհուած կ’ունենան ստեղծագործող այն տաղանդը, որով կարենան «բռնել» գեղեցկութեան մասնիկը կեանքի խորհուրդէն՝ արուեստի անեղծանելի պարունակով փոխադրելու համար գալիքին: Կարդալ աւելին
Կ­’ը­սէ՝ մտ­քերս կը ցա­ւին։
     Կ­’ը­սեմ՝ մտ­քե­րը ի­՞նչ­պէս կր­նան ցա­ւիլ։
     Կ­’ը­սէ՝ ա­նանկ զգա­ցում մըն է, կը մտա­ծես ու մի­այն ցաւ կը զգաս, կար­ծես ներ­սէն կը մխաս, եւ աշ­խար­հը գլ­խուդ հի­մա կը փլ­չի եւ ա­մէն բան ա­նի­մաստ է­․․․։­
     Եր­բեմն չեմ գի­տեր՝ հո­գե­բո՞յժ կան­չեմ, թէ՞ նո­ւազ տպա­ւո­րա­պաշտ ըն­կե­րու­հի մը գտ­նեմ։ Յե­տոյ կ’անդ­րա­դառ­նամ որ հո­գե­բոյժ մը... Կարդալ աւելին
1921ին, երբ Պոլսոյ Կեդրոնականի մէջ ուսանող էի, իմ ալ միւսիւն եղաւ ան: Իրմէ առաջ, 1920ին, մեր շարադրութեան ուսուցիչն էր պր. Լ. Թաշճեանը, որ յունաց հին պատմութեան եւ հայերէնի ընթերցանութեան դասերն ալ կ՚աւանդէր միաժամանակ: 1921ի սկիզբն էր, որ դասարանին մէջ շշուկ մը տարածուեցաւ, Կարդալ աւելին
—Լսի, էստեղ ով Սովետից է, ռուսի տեղ են դնում, — ասում է Կատեան։
     Ճիշտ է ասում, բայց ես կ՚ասէի ուրիշ բան, Կատեան ինքը ռուս է, ինչպէ՞ս է նկատել։ Իսկ գուցէ թաթա՞ր է, Կազանի կողմերից է։ Մէկ է, ռուսի նման է։
     Մոնթրէալի համալսարանում ֆրանսիզասիոնի աւարտական չորրորդ դասարանից է Կատեան, ես՝ երկրորդից, յետ եմ մնում, վատ եմ սովորում, Կարդալ աւելին
Մեծ հայրս վաթսունհինգ տարեկանին ամուսնացած էր Եղեռնին այրիացած երեսուն տարեկան մեծմօրս հետ, որ ունէր տասներկու տարեկան աղջնակ մը: Յաջորդ տարի ծներ էր մայրս, եւ հինգ տարի ետք — այո, հինգ տարի ետք – մօրեղբայրս: Այս իրողութիւնը մեծ հրճուանքով պատմեցի բանաստեղծ Աբրահամ Ալիքեանին, որ կը զարմանար թէ յիսունը... Կարդալ աւելին
Որբունիի այս անտիպ էջերը, որոնք գրուած են անոր կեանքի վերջին տարիներուն, կը հանդիսանան Հալածուածները վիպաշարքի ութերորդ հատորի միակ գրուած էջերը։ Անոնք մեզի տրամադրուեցան Գրիգոր Պըլտեանի կողմէ։ Շարքին առաջին հատորը՝ Փորձը, լոյս տեսած էր Փարիզ, 1929-ին, որմէ ետք Որբունի շատ երկար սպասած է, աւելի քան չորս տասնամեակ, մինչեւ... Կարդալ աւելին
Դրացիները քահանայ մը բերին, դագաղ մը վարձեցին եւ Մարիամիկը տարին թաղեցին ամուսինին քով, որուն ոսկորները դեռ չէին չորցեր։
 Պառաւը ամբողջ ընթացքին գետինը նստած մնաց, «Աստուած հոգին լուսաւորէ»ներն ու «հողը թեթեւ գայ»երը չլսեց կարծես։
     Երբ դրացիները քաշուեցան, պաղ մը ինկաւ սենեակին մէջ, պատուհանին կոտրած ապակիէն ներս նայող հովը ծաղրանք թուեցաւ... Կարդալ աւելին
 Լերան կողն ի վեր։ Սեպ։
     Կը բարձրանամ։ Գոնէ ատոր զգայութիւնն է։ Բուներուն միջեւ՝ լոյսի, ստուերի խաւեր, որոնք կը բծաւորեն միջոցը, կը շերտեն։ Ուղղահայեաց ալիքաւորում գիծերու։ Խաժ, խորունկ, հովասուն թափանցկութիւն մը։ Թերեւս նաեւ նոր փարատած մշուշի ծուէններ՝ որոնք կը կախուին ճիւղերէն, կը քայքայուին հետզհետէ։ Հով։ Շունչ։ Փայլեր կը կտրտեն կատարները. Կարդալ աւելին
Ընդարձակ ննջասենեակին մէջ Յակոբ անկողնին մէջ երկնցած եւ գլուխը բարձին, աչքերը ծուլօրէն կը պտտցնէր արեւի ճառագայթներուն վրայ որ փետրուարի վերջին օրերուն անակնկալ եւ կանխահաս գարունի մը շնորհը կ՚ընէր: Ապաքինման երկար օրեր կ՚անցընէր այսպէս, ծանր հիւանդութենէ մը ետքը զոր, ցրտառութիւն մը միացած հոգեկան մեծ տագնապներու, պատճառած էին իրեն: Իր տենդերէ եւ ջղային Կարդալ աւելին
Արամ Պաչեան
Կապիկի
        թաթը
             պատշգամբի արանքով: Թաթը կրակում է: Նախագահը չի ընկնում: Մահն ինքն իր կատակի ճանապարհին շեղում է նրա ճակատին ուղղուած մուրապայի հատիկներով կապիկի թաթը, որ նետում ես հիւրասենեակի կենտրոնում քնած կատուի ձագերի առջեւ: Նրանք կիսախուփ աչքերով թրթռացնում են... Կարդալ աւելին
Արմէնեանը պատուհանը բացեց եւ հայեացքի դարձրեց հիւսիսից հարաւ։ Քաղաքը ծխում Էր վիթխարի, շիջող խարոյկի պէս։ Հեռւում ծովն էր, տակաւին կապոյտ։
    Մերթ ընդ մերթ բութ թնդիւններ Էին լսւում, յայտնի չէ, մերձակայ ո՞ ր արուարձանից։ Նա այլեւս վարժուել էր աղբի ու դիակների Կարդալ աւելին
ՊՈՀՃԱԼԵԱՆ ՔՐԻՍ © Aaron Spagnolo
Նախ զգաց շամփուի՝ անիսոն յիշեցնող միջինարեւելեան բոյր մը, եւ ապա անդրադարձաւ, աչքերը բանալով, որ պատուհանէն թափանցող լոյսը կը տարբերէր անձնակազմի գործածած պանդոկին սենեակի լոյսէն։ Առաւօտեան արեւը կը կաթկթէր բարակ գիծով առաստաղէն դէպի գետին, ուր վարագոյրները, հակառակ իրենց փարթամութեան, չէին հասներ ծածկելու կարպետը։ Աչքերը թարթեց, ո՛չ թէ... Կարդալ աւելին
Արամ Պաչեան
Պապի
              նամակը
                        Սեւին
Մեքենան՝ լճի ափին։ ճայթող լոյսը։ Կռիւը կողպէքի դէմ։ Ձեռքերդ ի զուր մի տաքացրու։ Դու ժամանակ չունես։ Բաց դուռը։ Փետրուարի ցրտին արիւնը ջրիկ չի մնում։ Խրուի ձեան մէջ։ Մտի տուն։ Կանգնի։ Հանի վերարկուդ։ Գլխարկդ։ Անցի խոհանոց, բաց ձախից երրորդ դարակը։ Լցրած... Կարդալ աւելին