ԻՄԱՑԱԿԱՆ ՇԱՐԺՈՒՄ

ՓԻԼԻՍՈՓԱՅՈՒԹԻՒՆԸ մեզի կ՚ըսէ, թէ պէտք է սորվիլ մեռնիլ։ Պատճառը այն է, որ պէտք է սորվինք մահը (սորվինք որ կայ, սորվինք անոր մասին, սորվինք անկէ)։ Հոգեբանները չեն սորվեցներ մեզի ինչպէս մեռնիլ, չեն իսկ սորվեցներ որ մեռնիլ ըսուած բան մը կայ, բայց կը վստահեցնեն որ որոշ տարիքի մը հասած, սովորաբար՝ կանուխ տարիքի, բոլորս սորված ենք ու հասկցած ենք թէ ի՛նչ է մահը։ Կարդալ աւելին

Մի քանի բանաստեղծական ժողովածու հրատարակած, Վէնսէնի անտառը յղացած, իբրեւ մտաւորական վաղուց կայացած, աւագ սերնդի հետ որոշակի վէճեր ունեցած Նիկողոս Սարաֆեանը Յակոբ Օշականի մասին մի գրուածքում ճապոնացի նկարչի պէս, մի կողմ թողնելով ամենայն գեղանկարչական... Կարդալ աւելին

ԼԻԲԱՆԱՆՑԻ (Իսթանպուլէն գաղթած) արձակագիր Գեղամ Լ. Սեւանի((Գեղամ Սեւան, բուն ազգանունով Սվաճեան, ծնած էր Պոլիս, 1924ին։ Կրթութիւնը ստացած էր Վիեննական Մխիթարեան վարժարանին մէջ, ըլլալով դասընկերը ստանպուլահայ ապագայ գրողներ Ռոպէր Հատտէճեանի, Զահրատի եւ Զարեհ Խրախունիի։ Կարդալ աւելին

Երբ ուշադիր ակնարկ մը նետենք վերջին տաս-տասնհինգ տարիներու հայ նորահաս սերունդի մտաւոր զարգացման վրայ, ուշագրաւ երեւոյթ մը, բնորոշիչ եւ տարօրինակ միեւնոյն ժամանակ, մեզ խորհրդածութեան կը մղէ, այս պահուս, երբ ուրախութեամբ կը դիմաւորենք քանի մը նորահաս գրողներ իրենց խոստմնալից առաջին քայլերուն մէջ։
Քիչ է անոնց թիւը։ Արդէն գրականութեան եւ արուեստի նուիրեալները իրենց քանակովը չէ որ կշիռ կը ստանան հոծ զանգուածներու
Կարդալ աւելին

ՄՏԱԾԵՑԻ վերի հարցումին պատասխան մը գտնել Նիկողոս Սարաֆեանի գրականութեան մէջ, ուր կա՛յ ատիկա։ Թէեւ իր առաջադրածը ամբողջովին կիրառելի է ներկայ սփիւռքներուն ու Կարդալ աւելին

Տագնա՞պ։ Այո՛։
    Սա տասնամեակը՝ որ անցաւ, չունի իր նախընթացը։ Մտաւոր ճիգի պակա՞ս, թէ զգացումներու շփոթ,- ի՞նչ կ՚ուզէք ըսէք, պիտի չկրնաք բուն բառը գտնել։
   Տագնապը, որուն մասին կ՚ուզենք խօսիլ, գրականութեան մէկ ճիւղին կը պատկանի առաւելաբար,- հիմնականներէն մէկուն.- Վէպին։     Վրանաքաղաքները պատմութեան անցած են։ Սերունդ մը փոխուած է, Մնացորդացը դարձած անցեալ, ու, տակաւին, հայ գրողը (չենք համարձակիր ըսել՝ հայ վիպասանը) Կարդալ աւելին

Ան պատմեց քեզի պատմութիւնը քու մասիդ։
Անապատէն կու գաս դուն ալ, իրեն պէս։ Կապ չունի որ ծնունդէդ եօթ ու կէս տասնամեակ առաջ էր Դէպքը։ Մինչ կը կարծէիր, թէ կը մեծնայիր ապահով, ասիկա-անիկա ըսելով աշխարհը կը ճանչնայիր, Դէպքը հետդ էր, մէջդ. կը մեծնար, քեզի հետ կամ քեզի համար։
Մինչ այդ կային պատմութիւնները Դէպքին. կարաւաններ՝ արեւուն տակ... Կարդալ աւելին

ԱՆՏՐԷ Կլիւքսմանն (André Glucksmann 1937 – 2015) իր Պատերազմի Խօսոյթը (Le Discours de la guerre, Paris, Le Livre de Poche, 1985) գործի ներածականին մէջ կը նկարագրէ Ժան Փօլ Սարթրի (Jean Paul Sartre) հակազդեցութիւնը երբ թերթին մէջ կը կարդայ Հիրոշիմայի վրայ 6 օգոստոս 1945ին արձակուած կորիզային ռումբին Կարդալ աւելին

Լեռկամսարեան մարդկայնապաշտութեան, հիւմանիզմին մասին խօսիլը՝ կրնայ հնչել փոխնիփոխ իբր հասարակ տեղիք, կամ հակառակը՝ իբր յարակարծիք: Հա­սարակ տեղիք՝ եթէ բնութագրումը ընկալուի... Կարդալ աւելին

Արձակագիրներով աւելի հարուստ Սփիւռքի մեր գրականութեան ամենէն ինքնատիպ եւ ամենէն վաւերական բանաստեղծն է Նիկողոս Սարաֆեան: 
    Ծնած է Պուլկարիոյ Վառնա քաղաքին մէջ 1902, ապրիլ 14-ին, զատկի օր մը:
    Այս տարի իր ծննդեան վաթսունամեակն է ուրեմն: Քառասնամեակը նաեւ իր գրական գործունէութեան: Արդարեւ, իր առաջին Կարդալ աւելին

— Կը պատկերացնե՞ս,— կ’ըսէ հին ընկերդ,— քառասո՛ւն տարի. քառասո՛ւն տարի կ’ընէ 68ի օրերէն մինչեւ այսօր: Այսինքն աւելի քան մեր այն օրերու հեռաւորութիւնը՝ Նահանջի, Փորձի, Անջրպետի ժամանակէն, 20ականներու աւարտէն...:
Կէս ժամ առաջ գտաք իրար. չէիք հանդիպած` տարիներ: Եւ ահա, առաջին ողջագուրումներէ եւ փոխանակումներէ ետք, այս անդրադարձը՝ իր... Կարդալ աւելին

Այս մէկը բանաստեղծին քերթողական աշխատանքի վերլուծումը չէ, այդ մէկը ան­ցեալին կատարած եմ Ազդակ եւ Ասպարէզ օրաթերթերու էջերուն` փոքր փոփո­խութիւններով, եւ... Կարդալ աւելին

ՄԻ քանի բանաստեղծական ժողովածու հրատարակած, Վէնսէնի անտառը յղացած, իբրեւ մտաւորական վաղուց կայացած, աւագ սերնդի հետ որոշակի վէճեր ունեցած Նիկողոս Սարաֆեանը Յակոբ Օշականի մասին մի գրուածքում ճապոնացի նկարչի պէս, մի կողմ... Կարդալ աւելին

Վեհանոյշ Թեքեան ձեզմէ շատերուն հաւանաբար ծանօթ է իբրեւ բանաստեղծուհի։ Առաջին երկու հրատարակած հատորները՝ 1969ին Կապոյտ Ապրիլ եւ 1974ին Ոստրէ, բանաստեղծական հատորներ են։ Սակայն, ասոնցմէ ճիշտ ետք՝ 1977ին, արդէն կը հրատարակէ Ճեղքուած մանրանկար կոչուող երրորդ հատորը, որ կը խմբէ լիբանանեան պատերազմի առաջին տարիներու... Կարդալ աւելին

ՄԻ ԴԱՐԵԿԱՆ ԲԱՆԱՍՏԵՂԾՈՒԹԻՒՆԸ
Մօտ հարիւր տարի առաջ՝ 1919թ. օգոստոսին, գերմանական «Der Sturm» հանդէսում տպագրուած բանաստեղծութիւնը մի գիշերուայ մէջ հանրայայտ դարձրեց հեղինակին` Կուրտ Շուիթերսին: Եւ ոչ միայն Շուիթերսին, այլեւ վերնագրում նշուած Աննա Բլումին:
 Դադա-էքսպրեսիոնիստա-կոնստրուկտիւիստական Կարդալ աւելին

Գոյութեան իրաւունք ունի՞, Արտասահմանեան հայ կեանքի մէջ, «գրական շարժում» բացատրութիւնը - իբրեւ համապատասխան երեւոյթ կամ իրագործում:
    Հարցական է: 
    Անձնապէս չենք հաւատար, թէ այդ «շարժում»ը կայ, - որովհետեւ՝ բառին ետեւ պարտաւոր ենք փնտռելու գաղութէ գաղութ հաստատելի իմացական պահանջներու, հետաքրքրութեան Կարդալ աւելին

Մեր խօսքին հիմնական գաղափարը այն է, որ զուտ ազգային գրականութեան մը յղացքը ժամանակավրէպ է եւ թէ Սփիւռքը, կտրուած հայրենի հողէն ու ցեխէն, խզուած դարակուտակ անցեալի մը բեռէն ու մղումէն, ցիր ու ցան եւ անհեթեթ, կատարելապէս Կարդալ աւելին

Ա. ԻՐԱԿԱՆՈՒԹԵԱՆ ԵՒ ՍՏԵՂԾԱԳՈՐԾՈՒԹԵԱՆ ԽԱՂԸ

     Դժուար է արագ ակնարկով մը ներկայացնել Որբունիի արձակը, որուն մա՛նաւանդ վիպական մարզը, «Փորձը»էն մինչեւ «Եւ եղեւ մարդ», «Թեկնածուն», «Ասֆալթը» եւ «Սովորական օր... Կարդալ աւելին

«Ինչպէ՞ս կարելի է տուն մտնել»։
Այս հարցով է աւարտւում Գրիգոր Պըլտեանի «Հատուածներ հօր» գործի տպագիր հատուածը, որը կարծես թէ անդրադարձող պատասխանն է գործի սկզբում հնչած մէկ այլ հարցի՝
«Ինչպէ՞ս կարելի է մտածել»։
Ուրեմն, ի սկզբանէ, եւ ի վերջոյ նաեւ, գործ ունենք անհնարինութեան հետ։ Նախ մտածելու անհնարինութեան, որ խօսող ես-ի Կարդալ աւելին