«Բագին»ի Սեպտեմբեր 2016 թիւով կը ներկայացնենք գանատաբնակ նկարիչ-քանդակագործ Կարէն Պետրոսեանի «Պատերազմ եւ խաղաղութիւն» ցուցահանդէսի գործերէն օրինակներ, ինչպէս նաեւ այս ցուցահանդէսին առիթով գրուած գանատացի արուեստաբան էրիք Տեւլինի վերլուծումը։ Այս ուշագրաւ ցուցահանդէսի բացումը տեղի ունեցաւ Երեւանի ժամանակակից արուեստի թանգարանին մէջ 2015-ին, ապա՝ ցուցահանդէսը փոխադրուեցաւ... Կարդալ աւելին
«Զուարթնոց» հանդէսի արխիւի քննութեան ընթացքին, ուրիշ նիւթերու կարգին, գտնուեցան Մ. Իշխանէն շարք մը քերթուածներ եւ քանի մը նամակներ՝ ուղղուած հանդէսի խմբագրին՝ Հրանտ Բալուեանի (1904-1968)։ «Զուարթնոց» ունեցած է հրատարակութեան քանի մը շրջաններ՝ 1929-էն մինչեւ գրեթէ խմբագրին մահը, բազմաթիւ ընդմիջումներով. ամսաթերթ... Կարդալ աւելին
Ո՞ւր է երկրորդ ծաղիկը մեր տառապանքին,
բերկրանքն այն հոտեւան,
որ պիտի գար վայելչակերպ յայտնութեամբ,
իբրեւ կերպարն ու ոգին՝
երբեմնի մեր ցնորքներուն բնապաշտ.
եւ գոյակցէր խայտաբորբ մեր երգերուն՝
նորաբողբոջ իր շունչով,
ցօղաթուրմ իր արցունքով... Կարդալ աւելին
բերկրանքն այն հոտեւան,
որ պիտի գար վայելչակերպ յայտնութեամբ,
իբրեւ կերպարն ու ոգին՝
երբեմնի մեր ցնորքներուն բնապաշտ.
եւ գոյակցէր խայտաբորբ մեր երգերուն՝
նորաբողբոջ իր շունչով,
ցօղաթուրմ իր արցունքով... Կարդալ աւելին
«Cinquante ans de littérature arménienne en France» («Ֆրանսայի հայ գրականութեան յիսուն տարիներ») հատորը կը կարդամ իբրեւ հայ գրականութեան նախաճաշակս զարգացնող ճոխ ցուցակ մը։ Երբ անհանգիստ կը զգամ հայերէնէ անգլերէն թարգմանութիւն մը վերջացնելէ ետք, երբ կը ձանձրանամ Կարդալ աւելին
...Այս այն ժամն է, երբ ես նստած կ՚ըլլամ ու կը տխրիմ։ Մինչ հօրեղբայրս դէմը կ՚առնէ իր աղուէսը ու կը խօսի։ Ինծի՛ նայէ, պիտի ըսէ. ես քու գիտսած հայերէդ չեմ։ Պիտի զարնէ փաղաքշանքով աղուէսին դունչին ու քահ-քահը պայթեցնէ։ Մինչդեռ աղուէսը չ՚աւրեր ինքզինք։ Կը նայի աջ ու կը լռէ՝ միշտ քիթին տակ պահելով իր անուղղայ քմծիծաղը։ Վերջ տուր, հօրեղբա՛յր, կ'ըսեմ, հիմա սիրտս տեղը չէ. գիտե՞ս որքան... Կարդալ աւելին
Իր կեանքին հանդէպ վերաբերումներէն ու հակազդեցութիւններէն մեկնած, Շուշանեանի հերոսը այն նոյն պատանին կամ երիտասարդը կը թուի միշտ, որ արտաքին տարբեր կերպարներու եւ կացութիւններու մէջ, կու գայ ինքզինք փնտռելու եւ կամ… ինքն իրմէ խուսափելու:
«Աոաջին սէրը» , «Մթին պատանութիւն» եւ... Կարդալ աւելին
«Աոաջին սէրը» , «Մթին պատանութիւն» եւ... Կարդալ աւելին
Ահա կրկին
նոյն ոտնձգութեան հետ դէմ յանդիման
երբ մեկնած են
տարիները իրենց
խուժդուժ աճապարանքով
քեզի կ՚ըսեմ
կանգ առ Կարդալ աւելին
նոյն ոտնձգութեան հետ դէմ յանդիման
երբ մեկնած են
տարիները իրենց
խուժդուժ աճապարանքով
քեզի կ՚ըսեմ
կանգ առ Կարդալ աւելին
Նախամարդէն մինչեւ այսօրուան մարդը՝ հոլովոյթով, փոփոխում, յեղաշրջումներ, յեղափոխութիւններ, պահպանում ձեռք բերուածի, պահպանողականութիւն, դասականի փնտռտուք, դասականի արհամարհանք, նորի ծարաւ, փնտռտուք նոր ճամբաներու՝ արդիւնք են մարդկային մտքի առջեւ շարունակ բարձրացող ու միշտ նոր հարցումներուն, մարդկային հոգիին արձանագրած նորանոր թռիչքներուն ու ներսուզումներուն։ Կարդալ աւելին
ՈՒԺԵՂ ՆՐԲՈՒԹԻՒՆ – ԿԱՄ ԹԷ ԻՆՉՈՒ ՆԱՐԻՆԷ ԻՍԱՋԱՆԵԱՆԻ ԱՐՈՒԵՍՏԸ ՊԷՏՔ Է ՏԵՂ ԳՏՆԷ ՄԷՆ ՄԻ ԹԱՆԳԱՐԱՆԻ, ՑՈՒՑԱՍՐԱՀԻ, ՀԱՒԱՔԱԾՈՅԻ ՈՒ ՏԱՆ ՄԷՋ
ՊՕՅԱՃԵԱՆ ԹԱՄԱՐ
Երբ ներկայ կ’ըլլաք խմբային ցուցահանդէսի մը ու կը սկսիք աչքէ անցնել պատերը խճողող պաստառները, պահ մը կու գայ երբ կը... Կարդալ աւելին
Ծնած է 1932-ին, Պէյրութ, Լիբանան:
Ուսում
1949-1952, Պէյրութի Գեղարուեստի ակադեմիա
1952-1958, Փարիզի Ազգային բարձրագոյն արուեստներու դպրոց, ուրկէ վկայուած է
1952-1954, Հիւպէր Եանսեսի հետ մարմնաքանդակ
1954-1956, Մարսէյ Ժիմոնի հետ` դիմաքանդակ
1956-1958, Ալֆրետ Ժանիոյի հետ բարձրաքան- Կարդալ աւելին
Ուսում
1949-1952, Պէյրութի Գեղարուեստի ակադեմիա
1952-1958, Փարիզի Ազգային բարձրագոյն արուեստներու դպրոց, ուրկէ վկայուած է
1952-1954, Հիւպէր Եանսեսի հետ մարմնաքանդակ
1954-1956, Մարսէյ Ժիմոնի հետ` դիմաքանդակ
1956-1958, Ալֆրետ Ժանիոյի հետ բարձրաքան- Կարդալ աւելին
ՎԱՀԷ Օշականը (1921–2000) ծնուել է Բուլղարիայի Ֆիլիպէ (այժմ՝ Պլովդիվ) քաղաքում՝ արեւմտահայ անուանի գրող, գրականագէտ եւ մանկավարժ Յակոբ Օշականի (1883-1948) ընտանիքում: Աւարտելով Կիպրոսի Մելգոնեան վարժարանը՝ կրթութիւնը շարունակել է Սորբոնի համալսարանում, հետեւել է գրականութեան եւ դոկտորի գիտական աստիճան ստացել որպէս բաղդատական գրականութեան մասնագէտ: Վահէ Օշականը երկար տարիներ զբաղուել է Կարդալ աւելին
ԱՍՏՂԵՐԷՆ ԻՋԱԾ ԿԻՆԸ Քալել չէր գիտեր Ամբողջ կեանքը թռչեր էր Երազները թեւերու պէս հագած Արթնցեր էր լուրթի երանգներուն մէջ... Կարդալ աւելին
ԱՆՏՐԷ Կլիւքսմանն (André Glucksmann 1937 – 2015) իր Պատերազմի Խօսոյթը (Le Discours de la guerre, Paris, Le Livre de Poche, 1985) գործի ներածականին մէջ կը նկարագրէ Ժան Փօլ Սարթրի (Jean Paul Sartre) հակազդեցութիւնը երբ թերթին մէջ կը կարդայ Հիրոշիմայի վրայ 6 օգոստոս 1945ին արձակուած կորիզային ռումբին Կարդալ աւելին
Անթալիա
2011 թուականի առաջին կիսուն, Հայաստանէն Թուրքիա այցելած 25,295 զբօսաշրջիկներէն մէկն ալ ինք եղաւ: Դժբախտաբար, 2010ին պիզնեսը թոյլ չէր տուած, որ բարեկամներու եւ թուրիստական գրասենեակներու կողմէ գովաբանուող արձակուրդներու փաթեթը ձեռք ձգէր իր 23,423 հայրենակիցներուն նման: Սակայն յաջորդ... Կարդալ աւելին
2011 թուականի առաջին կիսուն, Հայաստանէն Թուրքիա այցելած 25,295 զբօսաշրջիկներէն մէկն ալ ինք եղաւ: Դժբախտաբար, 2010ին պիզնեսը թոյլ չէր տուած, որ բարեկամներու եւ թուրիստական գրասենեակներու կողմէ գովաբանուող արձակուրդներու փաթեթը ձեռք ձգէր իր 23,423 հայրենակիցներուն նման: Սակայն յաջորդ... Կարդալ աւելին
Երէկ լուսինդ խաւարեցաւ Նիւ-Եորք,
արգիլուած քաղաք է ինծի
համարեա՛ ծայրաբեւեռ
սփիւռք
ամերիկեան անապատ անծայր
ուր հասար երկար տառապանքի սիրո՛ւն կեանք
— օրերդ լուսնէ թափանցիկ — Կարդալ աւելին
արգիլուած քաղաք է ինծի
համարեա՛ ծայրաբեւեռ
սփիւռք
ամերիկեան անապատ անծայր
ուր հասար երկար տառապանքի սիրո՛ւն կեանք
— օրերդ լուսնէ թափանցիկ — Կարդալ աւելին
Փողոցի երկփեղկ դրան փակ մասին ետեւ, ձեռնահիւս սեւ շալ մը ուսերուն, կանգնած էր ան, երբ կինս ու ես իջանք մեր բնակարանին ներքին սանդուղներէն։
Դարձուց գլուխը, իր թափանցող ակնարկովը չափեց–չափչփեց երկուքս եւ, կրկին նայելով դէպի դուրս`
– Խե՞նթ են՝ ի՛նչ են, աս անձրեւին փողոց կ’ելլուի՞, – ըսաւ ինքն իրեն՝ լսելի ձայնով մը։ Կարդալ աւելին
Դարձուց գլուխը, իր թափանցող ակնարկովը չափեց–չափչփեց երկուքս եւ, կրկին նայելով դէպի դուրս`
– Խե՞նթ են՝ ի՛նչ են, աս անձրեւին փողոց կ’ելլուի՞, – ըսաւ ինքն իրեն՝ լսելի ձայնով մը։ Կարդալ աւելին
Սելլա՝ իր նոր բարեկամին հետ թեւանցուկ՝ իջաւ գիշերային գետնայարկ զբօսասրահի օձապտոյտ աստիճաններէն: Նուագի զիլ ձայնն ու կարմիր լոյսերը թրթռացին իր այտերուն վրայ: Արու նայուածքներ զարնուեցան կարճ շրջազգեստին քղանցքէն երեւցող գրգռիչ զիստերուն, որոնց Սելլա պատասխանեց անհոգ ժպիտով:
Ձեռքի ու աչքերու մեղմ շարժումներով... Կարդալ աւելին
Ձեռքի ու աչքերու մեղմ շարժումներով... Կարդալ աւելին
ՆԱԽ բնագրերու մասին։
29 յունուար 2020, չորեքշաբթի, արձակագիր Զաւէն Պիպեռեանի թողօնը պրպտելու նպատակով այցելեցի արձակագրի դստեր՝ տիկին Թիլտա Մանկասարեանի բնակարանը, Գատըգիւղի մերձ թաղամաս մը։ Տիկին Թիլտա Մանկասարեան եւ իր դուստրը՝ Արամեան վարժարանի ուսուցչուհի օր. Թամար Մանկասարեան տրամադրութեանս տակ դրին խաւաքարտէ մեծկակ տուփ մը, որու մէջ Կարդալ աւելին
29 յունուար 2020, չորեքշաբթի, արձակագիր Զաւէն Պիպեռեանի թողօնը պրպտելու նպատակով այցելեցի արձակագրի դստեր՝ տիկին Թիլտա Մանկասարեանի բնակարանը, Գատըգիւղի մերձ թաղամաս մը։ Տիկին Թիլտա Մանկասարեան եւ իր դուստրը՝ Արամեան վարժարանի ուսուցչուհի օր. Թամար Մանկասարեան տրամադրութեանս տակ դրին խաւաքարտէ մեծկակ տուփ մը, որու մէջ Կարդալ աւելին
տասնմէկերորդ ամսուան
քսանվեցերորդ օրն եմ
աս աշխարհը
մուտք գործեր
կ’ըսէր անձնաթուղթս
տասնմէկերորդ ամսուան
քսանեօթներորդ օրն եմ Կարդալ աւելին
քսանվեցերորդ օրն եմ
աս աշխարհը
մուտք գործեր
կ’ըսէր անձնաթուղթս
տասնմէկերորդ ամսուան
քսանեօթներորդ օրն եմ Կարդալ աւելին
Նայեցաւ նախ Ալիսին, այդ ծանօթ, նոյնիսկ մտերիմ կերպարանքին, որուն շուրջ աչքերը ու երեւակայութիւնը դարձեր էին մանկութենէն ի վեր, փորձելով գոհացնել անքուն հետաքրքրութիւն մը անոր ու հօր մասին։ Թէ ի՞նչ էր փնտռածը, պահանջածը, ինչո՞ւ կը նախանձէր երբ հայրը զայն ծունկերուն վրայ նստեցուցած հրաշալի, անվերջանալի, անկարելի պատմութիւններ կը պատմէր, ու յետոյ... Կարդալ աւելին