ԳՐԵԼ Մարկ Նշանեանի մասին` հրաշալի պիտի լինէր․ դէ հօ մարդու երեսին չես գովելու իրեն, ոչ էլ կենացի առիթներ են լինում, որ աչքերին նայելով ասես, թէ որքան բարձր ես գնահատում իր` ասես մի ողջ հաստատութեան աշխատանքը հայկական վերլուծական, փիլիսոփայական մտքի կիսադատարկ սենեակում, եւ թէ ինչպէս է նա իրենով լցնում այդ սենեակը` նորանոր միջանցիկ դռներ բացելով Ռոբինզոն Կրուզոյիդ համար: Կարդալ աւելին
1.
1960ական-1970ական թուականներու անկիւնադարձին մանրամասն արժեւորումը դեռ ապագայի գործ կը մնայ, որուն համար պէտք է հաշուի առնել Լիբանանէն մինչեւ Հարաւային Ամերիկա եւ Ֆրանսայէն մինչեւ Հիւսիսային Ամերիկա խաչաձեւ ու զուգահեռ հոսանքները իրենց բազմաթիւ երեսներով, նաեւ՝ Հայրենիքի ու Սփիւռքի միջեւ գոյացած անջրպետը չափով մը... Կարդալ աւելին
1960ական-1970ական թուականներու անկիւնադարձին մանրամասն արժեւորումը դեռ ապագայի գործ կը մնայ, որուն համար պէտք է հաշուի առնել Լիբանանէն մինչեւ Հարաւային Ամերիկա եւ Ֆրանսայէն մինչեւ Հիւսիսային Ամերիկա խաչաձեւ ու զուգահեռ հոսանքները իրենց բազմաթիւ երեսներով, նաեւ՝ Հայրենիքի ու Սփիւռքի միջեւ գոյացած անջրպետը չափով մը... Կարդալ աւելին
Բագինի այս բացառիկ թիւին համար ակնարկ մը պէտք է գրեմ գրողի մը մասին, որ գլխաւորաբար կարելի է որակել իբր վերլուծաբան կամ մտածող։ Ներկայ անձնական դժուարութիւններու բերումով զուրկ ըլլալով անոր վաստակին շուրջ վերլուծական ուսումնասիրութիւն մը հրամցնելու կարելիութենէն, խոնարհաբար պիտի մնամ այդ հեղինակի առկայութեան երեւոյթին եւ իր շուրջ դասուած հանգամանքներուն մասին Կարդալ աւելին
ԻՆՉՈ՞Վ կը բնորոշուի մտաւորական աշխարհը, եթէ ոչ մեծ մտքերու ներկայութեամբ։ Որոշ մտքեր կան որոնք ունին ծնիչ ուժ, որոնք կ՚արձակեն գաղափարներու անկաշկանդ հոսանքներ, որոնց վերարտադրիչ ուժով կ՚ոռոգուին նոր մտքեր, կը ստեղծուի նոր տրամասութիւն եւ կը վերահաստատուի շարունակականութեան։ Կարդալ աւելին
ԱՌԱՋԻՆ անգամ Մարկ Նշանեանի անուան հանդիպեցայ 90ականներու աւարտին։
Խորհրդային Միութեան փլուզման տարիներն էին, արեւը եւ լոյսը նոր կը մտնէին սովետական աշխարհ ու ազատականութեան մթնոլորտին մէջ տասնեակ այլախոհ գրողներու կողքին վեր կը յառնէր նաեւ Աբրահամ Ալիքեանի անունը, որ իր ետին թողելով գրական յայտնի եւ գաղտնի գրականութեան մը էջերը Կարդալ աւելին
ՄԱՐԿ Նշանեան մասնագէտն է կրկնակի հարկադրանքի, ինչ որ նաեւ կը կոչուի կրկնակի հակասական հրաման։ Որպէս (մանաւանդ) Ժան-Ֆրանսուա Լիոթառի ընթերցող, հոն ուր ան կը խօսի վերապրողի դիրքին մասին ժխտողին դէմ յանդիման, Նշանեան մտաւորական ու զգացական իր կեանքէն մեծ մաս մը յատկացուցած է Ի. եւ ԻԱ.. դարերու երկայնքին հայերու պարզած վիճակին ընդերքը հասկնալու աշխատանքին։ Կարդալ աւելին
Ա. ՍԵՆԵԱԿՆԵՐ
ոչ չեն ճնշեր պատերը
կը խորտակուին շառաչով
ասդին անդին կը քշուին
հովին հեծած ագռաւներուն
բազկերակի դոփիւնին եւ
քունքերու թոմ-թոմներուն
կշռոյթով
Կարդալ աւելին
ոչ չեն ճնշեր պատերը
կը խորտակուին շառաչով
ասդին անդին կը քշուին
հովին հեծած ագռաւներուն
բազկերակի դոփիւնին եւ
քունքերու թոմ-թոմներուն
կշռոյթով
Կարդալ աւելին
—Լսի, էստեղ ով Սովետից է, ռուսի տեղ են դնում, — ասում է Կատեան։
Ճիշտ է ասում, բայց ես կ՚ասէի ուրիշ բան, Կատեան ինքը ռուս է, ինչպէ՞ս է նկատել։ Իսկ գուցէ թաթա՞ր է, Կազանի կողմերից է։ Մէկ է, ռուսի նման է։
Մոնթրէալի համալսարանում ֆրանսիզասիոնի աւարտական չորրորդ դասարանից է Կատեան, ես՝ երկրորդից, յետ եմ մնում, վատ եմ սովորում, Կարդալ աւելին
Ճիշտ է ասում, բայց ես կ՚ասէի ուրիշ բան, Կատեան ինքը ռուս է, ինչպէ՞ս է նկատել։ Իսկ գուցէ թաթա՞ր է, Կազանի կողմերից է։ Մէկ է, ռուսի նման է։
Մոնթրէալի համալսարանում ֆրանսիզասիոնի աւարտական չորրորդ դասարանից է Կատեան, ես՝ երկրորդից, յետ եմ մնում, վատ եմ սովորում, Կարդալ աւելին
Չորս նամակներ Զ. Սիւրմէլեանէն պահպանուած են Սարաֆեանի արխիւին մէջ, Անթիլիասի Մայրավանք։ Մեր ենթադրութեամբ հաւանաբար նամակ մը եւս փոխանակուած է անոնց միջեւ, որ մեզի չէ հասած եւ որուն մասին ակնարկութիւններ կան։
Այս թղթակցութիւնը, ինչպէս կ՚րսէ Սիւրմէլեան, երկար չէ տեւած, եւ հոս տպուած վերջին գիրը... Կարդալ աւելին
Այս թղթակցութիւնը, ինչպէս կ՚րսէ Սիւրմէլեան, երկար չէ տեւած, եւ հոս տպուած վերջին գիրը... Կարդալ աւելին
Յակոբները Գրիգոր Պըլտեանի պատումներու «Գիշերադարձ» անուանուած շարքին իններորդն է եւ առաջին հատորներուն պէս կը վերադառնայ իր պատումը կատարող անձին ծննդավայրը՝ Բլուրը (Բլուրը իմ կողմէս գլխագրուած է), որ ցեղասպանութեան աղէտէն վերապրածներու վայրերէն մէկն է, եւ կը փորձէ հասկնալ աղէտին ազդեցութիւնը վերապրողներուն վրայ:
Պատմողը փիլիսոփայութեան վկայականով Կարդալ աւելին
Պատմողը փիլիսոփայութեան վկայականով Կարդալ աւելին
«Կենսագրական պատրանք» կոչուած երեւոյթին գիտակից ըլլալով հանդերձ, պիտի փորձեմ այս հակիրճ աշխատութեան մէջ ի մի բերել որոշ դրուագներ դէմքի մը՝ Գեղամ Տէր Կարապետեանի կեանքէն եւ գործունէութենէն: Դէմք մը, որուն գրական եւ քաղաքական յանձնառութիւնները ծանօթ են XIX-րդ դարէն XX-րդի դարձակէտի՝ Օսմանեան Կայսրութեան հայ գրականութեան եւ պատմութեան քանի մը հազուագիւտ... Կարդալ աւելին
Պատմութեան սկիզբը ծովեզերեայ վայր մըն է, հոն է որ առնուած է հիմնադիր քայլը։ Մերսինէն Պէյրութ հասնող նաւերէն գաղթական ժողովուրդը իջած է ցամաք։ Այս զանգուածին համար նախատեսուած էր մեծ գաղթակայան մը, մայրաքաղաքին հիւսիս-արեւեքը՝ նաւահանգիստին անմիջական հարեւանութեամբ տեղ մը. հիւսիսի կողմէն սահմանը ծովն էր, իսկ հարաւի կողմէն՝ թրամվայի գիծը։
Վայրը Լիբանանի հայութեան ռաջին մեծագոյն... Կարդալ աւելին
Վայրը Լիբանանի հայութեան ռաջին մեծագոյն... Կարդալ աւելին
18-
21 Հոկտ. 1931v 179, Rue de Vaugirard
Paris
Սիրելի պարոն Անտոնեան,
Այս առաւօտ ստացայ երկտողդ եւ յիշեցի իմ աներեւակայելի մոռացութիւնս։ Կը խնդրեմ ներո-... Կարդալ աւելին
21 Հոկտ. 1931v 179, Rue de Vaugirard
Paris
Սիրելի պարոն Անտոնեան,
Այս առաւօտ ստացայ երկտողդ եւ յիշեցի իմ աներեւակայելի մոռացութիւնս։ Կը խնդրեմ ներո-... Կարդալ աւելին
8. Rue Lamartine
Viroflay (s. et o.)
Սիրելի պարոն Անտոնեան,
Քանի օր է որ ձեզ պիտի գրեմ բայց աչքերս կուրնալու չափ հիւանդ էին ինչպէս եւ լիարդս: Այսօր քիչ մը աղէկ եմ (թէեւ դաշտահանդէսին չի... Կարդալ աւելին
Viroflay (s. et o.)
Սիրելի պարոն Անտոնեան,
Քանի օր է որ ձեզ պիտի գրեմ բայց աչքերս կուրնալու չափ հիւանդ էին ինչպէս եւ լիարդս: Այսօր քիչ մը աղէկ եմ (թէեւ դաշտահանդէսին չի... Կարդալ աւելին
Գ. ԹԵԿՆԱԾՈՒԷՆ ՄԻՆՉԵՒ ԵՒ ԵՂԵՒ ՄԱՐԴ
«Ասֆալթը» նոր էջ մըն է հայ վիպագրութեան համար։
«Հալածուածներ»ու շարքին երրորդ գլուխը կազմող այս գործը, որ լոյս տեսաւ 1972ին, «Մարմարա» հրատարակչատան կողմէ... Կարդալ աւելին
«Ասֆալթը» նոր էջ մըն է հայ վիպագրութեան համար։
«Հալածուածներ»ու շարքին երրորդ գլուխը կազմող այս գործը, որ լոյս տեսաւ 1972ին, «Մարմարա» հրատարակչատան կողմէ... Կարդալ աւելին
Բ. ՓՈՐՁԵՐ ԱՄԷՆ ՄԱԿԱՐԴԱԿԻ ՎՐԱՅ
«Փորձը» վիպակին մէջ, Որբունիի հարցերուն մեծ մասը երեւան կու գան արդէն։ Անանուն տիպարը այն մարդն է, որ ընկերային-տնտեսական սուր տագնապի մը մէջ կը կոչուի իր պատասխանատուութիւնները ստանձնելու։ Ան... Կարդալ աւելին
«Փորձը» վիպակին մէջ, Որբունիի հարցերուն մեծ մասը երեւան կու գան արդէն։ Անանուն տիպարը այն մարդն է, որ ընկերային-տնտեսական սուր տագնապի մը մէջ կը կոչուի իր պատասխանատուութիւնները ստանձնելու։ Ան... Կարդալ աւելին
Ա. ԻՐԱԿԱՆՈՒԹԵԱՆ ԵՒ ՍՏԵՂԾԱԳՈՐԾՈՒԹԵԱՆ ԽԱՂԸ
Դժուար է արագ ակնարկով մը ներկայացնել Որբունիի արձակը, որուն մա՛նաւանդ վիպական մարզը, «Փորձը»էն մինչեւ «Եւ եղեւ մարդ», «Թեկնածուն», «Ասֆալթը» եւ «Սովորական օր... Կարդալ աւելին
Դժուար է արագ ակնարկով մը ներկայացնել Որբունիի արձակը, որուն մա՛նաւանդ վիպական մարզը, «Փորձը»էն մինչեւ «Եւ եղեւ մարդ», «Թեկնածուն», «Ասֆալթը» եւ «Սովորական օր... Կարդալ աւելին
Տիանա Յակոբեան ծնած է Երեւան, 1974ին։ Յաճախած է Երեւանի գեղարուեստի պետական գոլէժը (1989-1993) եւ գեղարուեստի պետական ակադեմիան (1993-1999)։ 1995-2019ին գործերը ներկայացուցած է բազմաթիւ խմբական եւ անհատական ցուցահանդէսներու մէջ։ Գործերը ցուցադրուած են՝ Հայաստանի տարբեր քաղաքներու մէջ, ինչպէս նաեւ՝ Վրաստան, Ֆրանսա, Պուլկարիա, Աւստրիա, Իտալիա, Ռուսաստան, Յունաստան, Իրան, Սուրիա, Գերմանիա, ԱՄՆ եւ Շուէտ։ Արժանացած է Հայաստանի շարժանկարի միջազգային... Կարդալ աւելին
Յիշատակը լքուած քնար է
հնձուած դաշտի մէջ։
Կեանքը երկար է, յիշողութիւնը՝ աւելի երկար
Քունը երկար է, երազը՝ աւելի երկար։
Երբեմն յիշողութիւնը կը ջնջուի, կը կծկուի կեանքը... Կարդալ աւելին
հնձուած դաշտի մէջ։
Կեանքը երկար է, յիշողութիւնը՝ աւելի երկար
Քունը երկար է, երազը՝ աւելի երկար։
Երբեմն յիշողութիւնը կը ջնջուի, կը կծկուի կեանքը... Կարդալ աւելին
Վերջերս, հայրենի վաստակաւոր թատերագէտ Հենրիկ Յովհաննիսեան փորձած է նոր լոյս սփռել Դանիէլ Վարուժանի «Հարճը» վիպերգին վրայ[1]։ Իր ուշագրաւ յօդուածին մէջ, ան հիմնաւորած է, որ Մովսէս Խորենացիի կողմէ զոյգ դրուագներով (առաջինը՝ անունով, երկրորդը՝ անանուն) յիշատակուած հարճ ու վարձակ Նազինիկը ո՛չ թէ պարուհի է, ինչպէս յաճախ կարծուած է՝ «երգէր ձեռամբ»... Կարդալ աւելին
Հայաստանի ազգային արխիւի (այսուհետ՝ ՀԱԱ) հարուստ ֆոնդերում պահւում են տասնեակ սփիւռքահայ գրողների հազարաւոր անտիպ նամակներ՝ ուղղուած հայաստանցի մտաւորականներին եւ պաշտօնեաներին։ Այդ նամակները մի քանի հատոր կարող են լցնել, թէեւ նկատենք, որ դրանց զգալի մասը զուտ գործնական գրութիւններ են։ Ընթերցողին ենք ներկայացնում պոլսահայ նշանաւոր գրող Յակոբ Մնձուրու (Տեմիրճեան կամ Թեմերճեան, 1886–1978)... Կարդալ աւելին