ԲԱԳԻՆ

All
Latest
ԲԱՆԱՍՏԵՂԾՈՒԹԻՒՆ

ՄԱՀՀԱՄ

ԶԷՅԹԼԵԱՆ ՀՐԱԶԴԱՆ

Երկուորեակ, տարբեր բայց զուգածին միասնաբար գրառուած երկու բանաստեղծութիւն ՄԱՀի մասին, գրուած արցախեան պատերազմի 27 սեպտեմբեր - 10 նոյեմբեր 2020 օրերուն, բառերով որ կ՛ընթանան ուղղակի երկու կատարելապէս տարբեր տեղերու ճարտարապետական տեղագրական գիծերուն վրայ. տեղերէն մին իր մահուան քաղաքին մէջ, միւսը Եղնիկներու դիրքերէն մէկն է: Կարդալ աւելին
ԻՄԱՑԱԿԱՆ ՇԱՐԺՈՒՄԽմբագրի ընտրանին

ՅԱԿՈԲ ՕՇԱԿԱՆ – ՆԻԿՈՂՈՍ ՍԱՐԱՖԵԱՆ ԱՌՆՉՈՒԹԻՒՆՆԵՐԸ

ՄՈՍԻՆԵԱՆ ԴԱՒԻԹ

Մի քանի բանաստեղծական ժողովածու հրատարակած, Վէնսէնի անտառը յղացած, իբրեւ մտաւորական վաղուց կայացած, աւագ սերնդի հետ որոշակի վէճեր ունեցած Նիկողոս Սարաֆեանը Յակոբ Օշականի մասին մի գրուածքում ճապոնացի նկարչի պէս, մի կողմ թողնելով ամենայն գեղանկարչական... Կարդալ աւելին
ԻՄԱՑԱԿԱՆ ՇԱՐԺՈՒՄ

ԱՂԷՏ-Ա-ԲԱՆՈՒԹԻՒՆ

ԳՈՅՈՒՆԵԱՆ ԱՒ. ՔՀՆՅ. ԳԱՌՆԻԿ

ՄԱՐԿ Նշանեանի համար հիմնական եզր է Աղէտը։ Անիկա օտարութեան փորձընկալումի իր տեսութեան մեկնակէտն է, այսինքն տեսութեան՝ որ հայ ինքնութեան, մանաւանդ սփիւռքեան հայ ինքնութեան խնդիրին կը վերաբերի։ Այս հեռապատկերով է, որ սկսայ սոյն ուսումնասիրութիւնը, սակայն ընդարձակութիւնը տարածքին, եւ մանաւանդ ժամանակը՝ ստիպեցին ընտրութիւն մը կատարել եւ մօտենալ միայն մէկ նիւթի։ Եւ ուրեմն, օտարութեան փորձընկալումի... Կարդալ աւելին
ԳՐԱԽՕՍԱԿԱՆ

ՋՈՐՋՕ ԱԳԱՄԲԷՆ՝ ՎԵՐԱՊՐՈՂԸ ԵՒ ՎԵՐԱՊՐՈՒԿԸ

ՆՇԱՆԵԱՆ ՄԱՐԿ

ՈՒՐԵՄՆ այսօր պիտի ներկայացնեմ Ջորջօ Ագամբէնի Մնացորդք Աւշուիցի գիրքը, որ լոյս աշխարհ եկաւ անցեալ տարի, 2020ին, կարծեմ՝ Օգոստոսին, «Կիւլպէնկեան» հիմնարկութեան ծրագրած թարգմանչական շարքին որպէս հերթական միաւորը։ Եթէ ատոր «լոյս աշխարհ գալ» կ՚ըսեն, համավարակի օրերուն եւ կործանարար... Կարդալ աւելին
ԱՐՁԱԿԹԱՐԳՄԱՆՈՒԹԻՒՆ

ՄԱՆԿՈՒԹԻՒՆ

ՀԱՅՐԱՊԵՏԵԱՆ ՎԱԼԵՐԻ

ՏՈՒՆԸ չորսսենեականոց էր՝ հիւրասենեակը, երեխաների սենեակը, տատիկի սենեակը եւ հօրս սենեակը։ Մեզ բոլորիս քնելու տեղաւորելուց յետոյ մայրս տեղափոխւում էր հօրս մօտ։ Տունն այնպէս էր նախագծուած, որ հօրս սենեակ հնարաւոր չէր մտնել միւս սենեակների միջով․ այն առանձին մուտք ունէր։ Մօրս հեռանալն ուղեկցւում էր տախտակների ճռճռոցով։ Վարսենիկ տատի կամ պարզապէս «բաբոյի» (բաբուշկա՝ տատիկ բառը՝ հայկական ոճով) սենեակը նոյնպէս Կարդալ աւելին
ՀԱՐՑԱԶՐՈՅՑ

10 ՀԱՐՑՈՒՄ ՅԱՐՈՒԹԻՒՆ ՊԷՐՊԷՐԵԱՆԻՆ՝ ԿԱՐՕ ԱՐՄԵՆԵԱՆԷՆ

ԱՐՄԵՆԵԱՆ ԿԱՐՕ

Սիրելի Յարութիւն,
Նախ թոյլ տուր, որ դիմեմ քեզի եզակի խօսակցականով, խախտելով յոգնակի խօսելաձևի ընդունուած կարգը։ Պարզապէս դժուար է գործել յոգնակիի մշակոյթով, երբ զրուցակիցդ նաեւ ընկերդ է։
Հարցազրոյցի այս նախաձեռնութիւնը առիթ... Կարդալ աւելին
ԳՐԱՔՆՆԱԴԱՏՈՒԹԻՒՆ

ԲԱՑ ՀԱՄԱՍՏԵՂՈՒԹԻՒՆՆԵՐ

ՋԱԼԼԱԹԵԱՆ ԿԱՐԷՆ

Ի. ԴԱՐՈՒ վերջին քառորդէն ի վեր արեւմտահայերէնը սնուցանող ամենէն արգասաբեր մտածողներէն մէկուն առանձին հատորով պատուելը Բագինի պէս կէս դարէ աւելի աւանդութիւն արտադրած պարբերականի մը համար, նախ եւ առաջ կը նշանակէ լրջօրէն ստանձնել պատասխանատուութիւնը այս մտաւորականի աշխատութիւններուն պատշաճ կերպով ծանօթանալու ինչպէս նաեւ ընդունիլ... Կարդալ աւելին
ԳՐԱՔՆՆԱԴԱՏՈՒԹԻՒՆ

ԱՒԵՐՈՒՄԻՆ ԱՒԵՏՈՒՄԸ

ՆՇԱՆԵԱՆ ՄԱՐԿ

ՎԱԽՃԱՆԱԿԱՆ փորձընկալումին պիտի վերադառնար Օշական 1948ին, Սիոնին յանձնած իր վերջին յօդուածով, որ լոյս տեսաւ յետ մահու։ Կը կոչուի «Միտք եւ սիրտ»։ Յօդուածաշարքի վերջաւորութեան (ուրեմն Սիոնի Յունուար-Փետրաուր 1949ի թիւին մէջ) խմբագրական ծանօթագրութիւն մը կայ, որ կ՚ըսէ. «Հոս կը վերջանայ ձեռագիրը Յ. Օշականի թէեւ կցկտուր, բայց սրտայոյզ ու հոգեւին զգացուած արտայայտութիւններուն, «Միտք եւ սիրտ» խորագիրին տակ։ Ձեռագիրը Կարդալ աւելին
ԳՐԱՔՆՆԱԴԱՏՈՒԹԻՒՆ

«ՄԵՆՔ՝ ԱՆ-ՀԱՅԵՐՍ»

ԳԱԶԱՆՃԵԱՆ ՏԷՅՎԻՏ

ՄԱՐԿ Նշանեանի գործին նուիրուած այս յատուկ թիւին բերած աշխատակցութեամբս, կ՚ուզեմ վերադառնալ քանի մը տարի առաջ Մարկին ու իմ միջեւ տեղի ունեցած փոխանակութեան, որ լոյս տեսաւ Տէյվիտ Լ. Էնկին եւ իմ կողմէս խմբագրուած Loss: The Politics of Mourning հաւաքական հատորին մէջ Վերջին երկու տասնամեակներուն, յաճախ վերադարձած եմ այդ փոխանակութեան, աւելի մօտէն քննելու համար այն հրատապ եւ սակայն բծախնդրօրէն բանաձեւուած հարցերը, որոնց հետ դէմ առ դէմ Կարդալ աւելին
ԻՄԱՑԱԿԱՆ ՇԱՐԺՈՒՄ

ՄԱՀԱՑՈՒԹԵԱՆ ՊԱՏՄՈՒԹԻՒՆԸ

ԱՆԻՃԱՐ ԿԻԼ

ՓԻԼԻՍՈՓԱՅՈՒԹԻՒՆԸ մեզի կ՚ըսէ, թէ պէտք է սորվիլ մեռնիլ։ Պատճառը այն է, որ պէտք է սորվինք մահը (սորվինք որ կայ, սորվինք անոր մասին, սորվինք անկէ)։ Հոգեբանները չեն սորվեցներ մեզի ինչպէս մեռնիլ, չեն իսկ սորվեցներ որ մեռնիլ ըսուած բան մը կայ, բայց կը վստահեցնեն որ որոշ տարիքի մը հասած, սովորաբար՝ կանուխ տարիքի, բոլորս սորված ենք ու հասկցած ենք թէ ի՛նչ է մահը։ Կարդալ աւելին
ԳՐԱՔՆՆԱԴԱՏՈՒԹԻՒՆ

ՀԱՆԴԻՊԱԿԱՑ ԱՓԷՆ

ՆՇԱՆԵԱՆ ՄԱՐԿ

ԱՅՍ բոլորը երբ քով քովի դրուած են, անսպասելի պատկեր մը կը կազմեն սա­կայն: Ամէն մէկը առանձին ու բոլորը միասնաբար՝ Սփիռքէն է որ կը խօսին, հի­նէն ու նորէն, Պէյրութէն ու Փարիզէն, Միջին Արեւելքէն ու ծայրագոյն Արեւմուտքէն: Սփիւռքէն կու գան ու Սփիւռքին կ’անդրադառնան: Այդ պատճառով իսկ՝ որոշեցի սկիզբը որպէս «Մուտք» զետեղել Յակոբ Օշականի «Վկայութիւն մը» կոչուած ծանօթ կտորին վերաբերող աշխատանք մը: Կարդալ աւելին
ԻՄԱՑԱԿԱՆ ՇԱՐԺՈՒՄ

ԱՐՄԱՏԱԽԻԼ

ՊԸԼՏԵԱՆ ԳՐԻԳՈՐ

ԲԱՌԵՐԷՆ մին է այս «արմատախիլ»ը, այնքան ընթացիկ դարձած որ կը թուի անբովանդակ։ Այսպէս ամեն անգամ երբ տուեալի մը յաճախակի երեւումը կը յաջողի սպառել կոչող անունը, կը վերածէ հասարակ տեղիքի, նոյնիսկ ու մանաւանդ եթէ հասարակացի մակարդակն է հոն խնդրոյ առարկայ։
Յօրինուած՝ չես գիտեր ինչ անհատական կամ համայնական դէպքի մը համար, գուցէ չարիք.... Կարդալ աւելին
ԻՄԱՑԱԿԱՆ ՇԱՐԺՈՒՄ

ՉՈՐՍ ՏԱՍՆԱՄԵԱԿ ԵՏՔ

ՔԻՒՐՔՃԵԱՆ ՅԱՐՈՒԹԻՒՆ

— Կը պատկերացնե՞ս,— կ’ըսէ հին ընկերդ,— քառասո՛ւն տարի. քառասո՛ւն տարի կ’ընէ 68ի օրերէն մինչեւ այսօր: Այսինքն աւելի քան մեր այն օրերու հեռաւորութիւնը՝ Նահանջի, Փորձի, Անջրպետի ժամանակէն, 20ականներու աւարտէն...:
Կէս ժամ առաջ գտաք իրար. չէիք հանդիպած` տարիներ: Եւ ահա, առաջին ողջագուրումներէ եւ փոխանակումներէ ետք, այս անդրադարձը՝ իր... Կարդալ աւելին
ԳՐԱՔՆՆԱԴԱՏՈՒԹԻՒՆ

ԺԱՄԱՆԱԿԸ

ՆՇԱՆԵԱՆ ՄԱՐԿ

ՊԷՏՔ է կարենանք վերակազմել գրականութեան պատմութիւնը տնօրինող մտային համակարգ մը, որուն մէջ ամենէն դրական, ամենէն դրուատալից մենագրութիւնը նուիրուած է Գարեգին Սրուանձտեանցին, այսինքն՝ մէկու մը որ կ՚աշխատէր հաւաքող բանասէրի ախորժակներով, եւ գաղափար չունէր «գրական յղացք»ին մասին։ Ահաւասիկ նախ Համապատկերի ընդհանուր Մուտքին մէջ գրուածը իր մասին. Կարդալ աւելին
Նորվան Արք. Զաքարեան
ԳՐԱՔՆՆԱԴԱՏՈՒԹԻՒՆ

ՄԱՐԿ ՆՇԱՆԵԱՆ, ԿԱՄ, ԹԱՐԳՄԱՆԻՉ ՎԱՐԴԱՊԵՏԸ

ԶԱՔԱՐԵԱՆ ԱՐՔ. ՆՈՐՎԱՆ

ՄԱՐԿ Նշանեանէն առաջին ընթերցումս եղած է Վահան Թէքէեանի առթիւ կատարած վերլուծաբանական իր լայնածաւալ աշխատութիւնը։ Հարուստ բովանդակութեամբ այս գործը, կրնամ ըսել երախայրիքն է ապագայ իր գրական, փիլիսոփայական վաստակին, որոնց հիմնական մասը նուիրուած է վերլուծաբանական, թարգմանական եւ լեզուաբանական խնդիրներու։ Մարկ Նշանեան  այն մտաւորականներէն է որ... Կարդալ աւելին
ԱՐԽԻՒԱՅԻՆ ՆԻՒԹԵՐ

ՀԻՆԳ ՆԿԱՐԻ ՊԱՏՄՈՒԹԻՒՆ

Փարիզ, 1950։ Նկարին վրայ՝ Յակոբ Տէր Յակոբեան, իր տպարանին մէջ։ Յակոբ Տէր Յակոբեան հօրաքրոջս՝ Զարուհիին ամուսինն էր։ Ակօ Պապա կը կոչէի զինքը։ Հօրս մահէն ետք հայրութիւն ըրած է ինծի, որքան որ կրնար։ Յաճախ կ՚այցելէինք իրենց։ Պզտիկ էի, չէի կրնար գիտնալ այն ատեն որ Տէր Յակոբեանը Պարտիզակի քաղաքապետ եղած էր։ Գիրքեր հրատարակած էր ու պիտի հրատարակէր (1912ին՝ Ուր խեցիներ ժողվեցի, Պոլիս, իսկ մահուան տարին՝ Պարտիզակը խատուտիկ, յուշամատեան մը)։ Չէի կրնար գիտնալ որ Rue Damesmeի այդ տպարանին մէջ է, որ Յառաջ թերթը տպուած էր 1932էն մինչեւ 1953 (Յառաջ... Կարդալ աւելին
ԳՐԱՔՆՆԱԴԱՏՈՒԹԻՒՆ

ՄՆ, ԻՆՉՊԷՍ ՈՐ Կ՚ԵՐԵՒԱԿԱՅԵՄ ԶԻՆՔ

ՍԻՒՐԻԱ ՄԻՇԷԼ

Միշէլ Սիւրիա Ժորժ Պաթայլի թիւ մէկ մասնագէտն է Ֆրանսայի մէջ, որուն մասին գրած է առաջին մեծ ուսումնասիրութիւնը՝ Georges Bataille, la mort à l’œuvre [Ժորժ Պաթայլ, մահը գործի վրայ], որ տարիներու ընթացքին բազմաթիւ լեզուներու թարգմանուած է։ Երեսուն տարիէ ի վեր, Սիւրիա Lignes եռամսեայ հանդէսի (գրական, քաղաքական, փիլիսոփայական) պատասխանատուն է։ Որպէս հրատարակիչ, Մարկ Նշանեանի ֆրանսերէն... Կարդալ աւելին
ԳՐԱՔՆՆԱԴԱՏՈՒԹԻՒՆ

ՄԱՐԿ ՆՇԱՆԵԱՆՆ ՈՒ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀՈՎԻՒԸ

ԳՐԻԳՈՐԵԱՆ ՎԻՈԼԷԹ

ԳՐԵԼ Մարկ Նշանեանի մասին` հրաշալի պիտի լինէր․ դէ հօ մարդու երեսին չես գովելու իրեն, ոչ էլ կենացի առիթներ են լինում, որ աչքերին նայելով ասես, թէ որքան բարձր ես գնահատում իր` ասես մի ողջ հաստատութեան աշխատանքը հայկական վերլուծական, փիլիսոփայական մտքի կիսադատարկ սենեակում, եւ թէ ինչպէս է նա իրենով լցնում այդ սենեակը` նորանոր միջանցիկ դռներ բացելով Ռոբինզոն Կրուզոյիդ համար: Կարդալ աւելին
ԳՐԱՔՆՆԱԴԱՏՈՒԹԻՒՆ

ՅԻՇՈՂՈՒԹԻՒՆՆԵՐ ԱՃՄԱՆ ՏԱՐԻՆԵՐԷՆ

ՄԱՏԹԷՈՍԵԱՆ ՎԱՐԴԱՆ

1.
1960ական-1970ական թուականներու անկիւնադարձին մանրամասն արժեւորումը դեռ ապագայի գործ կը մնայ, որուն համար պէտք է հաշուի առնել Լիբանանէն մինչեւ Հարաւային Ամերիկա եւ Ֆրանսայէն մինչեւ Հիւսիսային Ամերիկա խաչաձեւ ու զուգահեռ հոսանքները իրենց բազմաթիւ երեսներով, նաեւ՝ Հայրենիքի ու Սփիւռքի միջեւ գոյացած անջրպետը չափով մը...
  Կարդալ աւելին
ԳՐԱՔՆՆԱԴԱՏՈՒԹԻՒՆ

ՆՇԱՆԵԱՆ ԵՒ ՊԱՐԱԳԱՅ ԻՒՐ

ԿԻՒԼԼԻՒՃԵԱՆ ՅԱԿՈԲ

Բագինի այս բացառիկ թիւին համար ակնարկ մը պէտք է գրեմ գրողի մը մասին, որ գլխաւորաբար կարելի է որակել իբր վերլուծաբան կամ մտածող։ Ներկայ անձնական դժուարութիւններու բերումով զուրկ ըլլալով անոր վաստակին շուրջ վերլուծական ուսումնասիրութիւն մը հրամցնելու կարելիութենէն, խոնարհաբար պիտի մնամ այդ հեղինակի առկայութեան երեւոյթին եւ իր շուրջ դասուած հանգամանքներուն մասին Կարդալ աւելին