Մարմինն ու արիւնը գիրի վերածելով եւ բանաստեղծութեան մարմին ու արիւն տուող բանաստեղծն է Կարօ Արմենեանը։ Վկայակոչելով մարդը եւ վաւերագրելով մարդուն գոյութենական խնդիրներն ու անկէ բխող հարցադրումները, Կարօ Արմենեանը սփիւռքի բանաստեղծութեան կը բերէ «իրաւ»ութեամբ գրելու արուեստը։ Արեան Կարդալ աւելին
Զաւէն Պիպեռեան հետեւեալ նամակները գրառած էր 1949ին, երբ տակաւին հրատարակած չէր իր անդրանիկ վէպը՝ Լկրտուածը, որ լոյս պիտի տեսնէր տասը տարի անց, 1959ին։ Ուրեմն, ան այդ թուականներուն Սփիւռքի շրջանակներուն առաւել ծանօթ էր որպէս Պոլիս հրատարակուող «Նոր լուր» թերթի (Բ շրջանը՝ 1945-1954 թթ.) «խիզախ խմբագիրը»։
Պիպեռեան Յունուար-Մարտ 1946ին խմբագրած էր «Նոր լուր»ը, ուր հրատարակած «Ա՛լ կը... Կարդալ աւելին
Պիպեռեան Յունուար-Մարտ 1946ին խմբագրած էր «Նոր լուր»ը, ուր հրատարակած «Ա՛լ կը... Կարդալ աւելին
ԵՐԿՐՈՐԴ ԱՐԱՐ
(Յաջորդ օրն է։ Ներկայացումը սկսելէն քանի մը վայրկեան առաջ կը լսուի մեղմ երաժշտութիւն։ Ցոլակ բեմ կը բարձրանայ ու խօսքը ժողովուրդին ուղղելով, թուղթի կտորէ մը կը կարդայ։)
Ցոլակ
— Սիրելի ներկաներ,
Ներողամիտ եղէք քանի մը վայրկեան ուշացումին համար։ Կարդալ աւելին
(Յաջորդ օրն է։ Ներկայացումը սկսելէն քանի մը վայրկեան առաջ կը լսուի մեղմ երաժշտութիւն։ Ցոլակ բեմ կը բարձրանայ ու խօսքը ժողովուրդին ուղղելով, թուղթի կտորէ մը կը կարդայ։)
Ցոլակ
— Սիրելի ներկաներ,
Ներողամիտ եղէք քանի մը վայրկեան ուշացումին համար։ Կարդալ աւելին
Սոյն դասախօսութիւնը խօսուեցաւ այս տարի երկու անգամ, տարբեր պայմաններու մէջ։ Խօսուեցաւ նախ Լոս Անճելըս, 2016-ի Օգոստոսին, «Ապրիլ» գրատան կողմէ կազմակերպուած Art in Diaspora ձեռնարկին առիթով, ուր առաջին անգամ ըլլալով առանձին հրապարակային ցուցադրումի կ՚արժանանային Հրայր Անմահունիի գործերը, կը ցուցադրուէին Վահէ Օշականին նուիրուած իր պատրաստած... Կարդալ աւելին
Նոյնիսկ ամառուայ տապը կը սարսռայ ապրիլեան ցրտի վերյուշից: աաա Նրանք փորձել էին սպանել մահը` փշալարերով, բահերով, բռունցքով ու վերջին նռնակով: Սարսափած ու խուճապահար մահը Նրանց էլ իր հետ տարաւ: Յետոյ ուղեկիցներ ունեցան, որոնց հետ տախտակեայ, լաքապատ ամենագնացներով հասան վառօդահոտ լաւաների դրախտ: Այստեղ բոլորը պիտի անհոգ ու ներդաշնակ ապրէին: Կարդալ աւելին
Մեր մտերիմ քառեակը ծանօթացել էր 13-14 տարեկանում, քաղաքի նորաբաց կարատէի խմբակներից մէկում, ու այդպես էլ մնացինք մտերիմներ։ Մինչեւ 17 տարեկանը հասցրել էինք միասին շատ բաներ անել, մի բան չէինք արել, դա էլ արեցինք, բայց վա՛յ էդ անելուն։ Համատեղ յիշողութիւններն անթիւ-անհամար են, բայց այդ մէկը չորսս էլ մշտապես յիշում ենք մշտական քրքիջով ու թախիծով... Կարդալ աւելին
1980ի սկիզբներուն, երբ չորրորդ անգամ ըլլալով համալսարան կը վերադառնայի ենթա-աւարտական ուսումս ամբողջացնելու, լրագրութեան ուսանող էի եւ մտադիր էի երաժշտական լրագրութեան վրայ կեդրոնանալ։ Նիւթ առաջարկեցի DownBeat պարբերականին որ հաւանաբար ճազի ու անոր յարակից ընձիւղումներուն նուիրուած Կարդալ աւելին
Վէպը, որուն կ՚ուզեմ անդրադառնալ, ունի դերասան, զաւեշտագիր լրագրող-հեղինակ մը՝ Երուանդ Թօլայեան, աւելի ծանօթ անունով՝ Կավռօշ։ Հայրը՝ Յովհաննէս Թօլայեան, շրջանի յայտնի հրատարակիչներէն ու խմբագիրներէն մէկն էր եւ որդին՝ Կարդալ աւելին
ԳԱՐՆԱՆԱՏԵՆՉ
թող ականջներդ լսեն վերջին շաչող մրրիկէն
քու ճանկերովդ խլուած
վերջին խռպոտ մեղեդին
որուն
Կարդալ աւելին
թող ականջներդ լսեն վերջին շաչող մրրիկէն
քու ճանկերովդ խլուած
վերջին խռպոտ մեղեդին
որուն
Կարդալ աւելին
Երեւի կենսափորձ, կուտակումների ու համարձակութեան ամենատարբեր չափումներով ու խորխորատներով անցնելու պարտադիր պայմանը պիտի բաւարարել Յակոբ Օշականի գրական աշխարհին ձեռք տալու իրաւունքի համար: Պարտադրանքը գալիս է հենց հեղինակի սահմանած «կանգուն»ներից:
2011ից ի վեր Խաչատուր Աբովեանի... Կարդալ աւելին
2011ից ի վեր Խաչատուր Աբովեանի... Կարդալ աւելին
1980ի սկիզբներուն, երբ չորրորդ անգամ ըլլալով համալսարան կը վերադառնայի ենթա-աւարտական ուսումս ամբողջացնելու, լրագրութեան ուսանող էի եւ մտադիր էի երաժշտական լրագրութեան... Կարդալ աւելին
Դուն միշտ կենդանի
քերթուածն ես, սէր,
զոր կը շօշափեմ
եւ խոր կը շնչեմ:
Բայց մեծ պատկերդ
ներաշխարհիս մէջ
լուռ կը կտրատուի,
ժամանակին հետ կարծես կ'աղօտի, Կարդալ աւելին
քերթուածն ես, սէր,
զոր կը շօշափեմ
եւ խոր կը շնչեմ:
Բայց մեծ պատկերդ
ներաշխարհիս մէջ
լուռ կը կտրատուի,
ժամանակին հետ կարծես կ'աղօտի, Կարդալ աւելին
Մեծավաստակ գրական քննադատ, բանասէր ու հանրային գործիչ Նիկոլ Աղբալեանի (1875-1947) կեանքի վերջին քառորդ դարը բնորոշելով, Գառնիկ Բանեան՝ անոր մահուան առիթով շարադրած կեանքի ու գործի ուրուագիծին մէջ կը հաստատէր, թէ «Սփիւռքի մէջ Ն. Աղբալեանի մտաւորական կեանքը կը հոսի՝ գրական ստեղծագործութեամբ, հանրային եւ մանկավարժական գործունէութեամբ»։ Կարդալ աւելին
1980ի սկիզբներուն, երբ չորրորդ անգամ ըլլալով համալսարան կը վերադառնայի ենթա-աւարտական ուսումս ամբողջացնելու, լրագրութեան ուսանող էի եւ մտադիր էի երաժշտական լրագրութեան... Կարդալ աւելին
* * *
աշնանային ծառին
վերջին տերեւին նման
կառչած ճիւղին
կ’երերաս աջ ու ձախ
չես ուզեր քակուիլ
մինչեւ վստահ ըլլաս
Կարդալ աւելին
աշնանային ծառին
վերջին տերեւին նման
կառչած ճիւղին
կ’երերաս աջ ու ձախ
չես ուզեր քակուիլ
մինչեւ վստահ ըլլաս
Կարդալ աւելին
ԱՆՍԱՀՄԱՆԵԼԻ
Մայրն ամենաթանկը տուեց հայրենիքին
եւ շուարած նայեց գորշ, խամրող երկնքին,
յետոյ հպարտ քայլեց
երկրի փողոցներով:
Հայրը վիշտը բռունցք դարձրեց,
մարդկանց ժպտաց,
Աստծոյ առաջ լաց եղաւ, Կարդալ աւելին
Մայրն ամենաթանկը տուեց հայրենիքին
եւ շուարած նայեց գորշ, խամրող երկնքին,
յետոյ հպարտ քայլեց
երկրի փողոցներով:
Հայրը վիշտը բռունցք դարձրեց,
մարդկանց ժպտաց,
Աստծոյ առաջ լաց եղաւ, Կարդալ աւելին
ՀԱՄԱԶԳԱՅԻՆ ՀԱՅ ԿՐԹԱԿԱՆ ԵՒ ՄՇԱԿՈՒԹԱՅԻՆ ՄԻՈՒԹԻՒՆԻՑ ՄԱՇՏՈՑԵԱՆ ՄԱՏԵՆԱԴԱՐԱՆԻ ՍՏԱՑԱԾ ՁԵՌԱԳՐԵՐ*
ՏԷՐ ՎԱՐԴԱՆԵԱՆ ԳԷՈՐԳ
Այսչափ ճոխ նուէր՝ ձեռագրերի մեծ քանակի նուիրատւութիւն սրանից առաջ ստացել ենք տասնհինգ տարի առաջ՝ 2003 թ., երբ Նոր Ջուղայեցի բանասէր Լեւոն Մինասեանն իր կեանքի ընթացքում հաւաքած ձեռագրական նիւթերը՝ մօտ 50 միաւոր նուիրեց... Կարդալ աւելին
Երուանդ Օտեանի Ապտիւլ Համիտ եւ Շէրլօք Հոլմս վէպն ու վերջինիս թարգմանութիւնները հայ վիպագրութեան պատմութեան մէջ թերեւս ներկայացնեն եզակի օրինակ մը՝ կայսրութեան սահմաններէն ներս յոգնալեզուութեան ու բազմամշակութայնութեան փորձընկալումէն, որուն կ’անդրադառնայ այս յօդուածը՝ հպելով... Կարդալ աւելին
1906-ի նոյեմբերին Զապէլ Եսայեան կը ձեռնարկէ Փարիզ-Գահիրէ երկար ու արկածալից ճամբորդութեան մը, պայուսակին մէջ՝ անտիպ վէպի մը ձեռագիրը։ Պիտի հանդիպի դեռ նոր կազմուող Բարեգործական Միութեան անդամներուն, մանաւանդ Պօղոս Նուպար փաշային, գրական թերթի մը հրատարակութեան համար։ Այդ ծրագիրը չ'իրականանար։ 1907-ի փետրուարին Եսայեան կը վերադառնայ Փարիզ, սակայն ոչ... Կարդալ աւելին
Ամէն ինչ փորձած էի արդէն… կենալէն զատ։
Ււրաքանչիւր շունչիս հետ, կը մօտենայի մահուան լոյսին։ Ուրեմն, դադրեցայ շնչելէ, որպէսզի հեռանամ մահէն։ Աչքս ալ գոցեցի, որպէսզի չկուրնամ անոր լոյսէն։ Ի վերջոյ ամէն լոյս նոյն նպատակով պիտի չայցելէ, ինչպէս այդ խումբ մը մարդոց, որոնց շունչը նման է մահուան շունչին։
Կարծես ամենէն առաջին անցքը դէպի մարմինս եղած ըլլար այն ասեղը որ կը դադրեցնէր մարդը... Կարդալ աւելին
Ււրաքանչիւր շունչիս հետ, կը մօտենայի մահուան լոյսին։ Ուրեմն, դադրեցայ շնչելէ, որպէսզի հեռանամ մահէն։ Աչքս ալ գոցեցի, որպէսզի չկուրնամ անոր լոյսէն։ Ի վերջոյ ամէն լոյս նոյն նպատակով պիտի չայցելէ, ինչպէս այդ խումբ մը մարդոց, որոնց շունչը նման է մահուան շունչին։
Կարծես ամենէն առաջին անցքը դէպի մարմինս եղած ըլլար այն ասեղը որ կը դադրեցնէր մարդը... Կարդալ աւելին