ԲԱԳԻՆ

All
Latest
Նշանեան
ԳՐԱՔՆՆԱԴԱՏՈՒԹԻՒՆԻՄԱՑԱԿԱՆ ՇԱՐԺՈՒՄ

ՎԵՀԱՆՈՅՇ ԹԵՔԵԱՆ ԱՐՁԱԿԱԳԻՐ*

ԱճԷՄԵԱՆ ՐԱՖՖԻ

Վեհանոյշ Թեքեան ձեզմէ շատերուն հաւանաբար ծանօթ է իբրեւ բանաստեղծուհի։ Առաջին երկու հրատարակած հատորները՝ 1969ին Կապոյտ Ապրիլ եւ 1974ին Ոստրէ, բանաստեղծական հատորներ են։ Սակայն, ասոնցմէ ճիշտ ետք՝ 1977ին, արդէն կը հրատարակէ Ճեղքուած մանրանկար կոչուող երրորդ հատորը, որ կը խմբէ լիբանանեան պատերազմի առաջին տարիներու... Կարդալ աւելին
Մարկ Նշանեան
ՀԱՐՑԱԶՐՈՅՑ

ՀՐԱՇԱԼԻՔ ԵՒ ՔԱՅՔԱՅՈՒՄ

ՆՇԱՆԵԱՆ ՄԱՐԿ

Լեհաստանի Վրոցլաւ քաղաքին մէջ հաստատուած “Զառ” թատերախումբը 2013-էն սկսեալ Եւրոպայի եւ Ամերիկայի զանազան քաղաքներու մէջ ներ­կա­յացուց «Արմի­նէ, քոյրս» վեր­նագրուած թատրերգութիւնը։ Վրոցլաւէն եւ Վարշավայէն ետք՝ Լոն­տոն, Օսլո, Սան Ֆրանսիսքօ, Հռոմ, Սչեչին, Փարիզ, Սիպիու (Ռումանիա), Թեսա­լո­նի­քի, Ֆլորանս, Մատրիտ, եւ վերջերս՝ Լիզպոն առիթը ունեցան հիւ­րասիրելու... Կարդալ աւելին
ԳՐԱՔՆՆԱԴԱՏՈՒԹԻՒՆ

ԵՐԿՈՒ ԵԴԻՊՈՍՆԵՐԸ

ՆՇԱՆԵԱՆ ՄԱՐԿ

2010-ին գրեցի Գրիգոր Պըլտեանի վիպաշարին (աւելի ճիշդ՝ վիպաշարի առաջին հինգ հատորներուն) մասին «Քայքայումի ժամանակը» վերնագրուած աշխատասիրութիւն մը, որ լոյս պիտի տեսնէ Պատկեր, պատում, պատմութիւն շարքիս 2-րդ հատորին մէջ (Ակտուալ Արուեստ, Երեւան, 2016)։ Այդ աշխատասիրութեան վերջին բաժինն է, որ կը ներկայացնեմ հոս։ Նկատի կ՚առնէ վիպաշարին երկրորդ միաւորը եւ... Կարդալ աւելին
ԲԱՆԱՍՏԵՂԾՈՒԹԻՒՆԼուսարձակի տակ

ԲԱՆԱՍՏԵՂԾՈՒԹԻՒՆՆԵՐ

ԱՐԼԷՆ ԹԵՆԻ

Պատումը

    Վայրկեանները ուժով կը հարուածեն։
    Վայրկեաններ,
    եւ իրենց վաղանցիկ երջանկութիւնը, ցաւը,
    վաղանցիկ ուրախութիւնը, մինակութիւնը։
    Անկումէն ետք լռութիւնն է
    որ կը փորձէ զսպել։
    Անկումէն ետք կայ վայրկեանը առանց... Կարդալ աւելին
ԱՐԽԻՒԱՅԻՆ ՆԻՒԹԵՐ

ԶԱՐԵՀ ՈՐԲՈՒՆԻԷՆ ՔԱՆԻ ՄԸ ՆԱՄԱԿ ՍԻՄՈՆ ՍԻՄՈՆԵԱՆԻՆ

ՄԱՏԹԷՈՍԵԱՆ ՎԱՐԴԱՆ

Այս նամակներուն հեղինակին ու հասցէատիրոջ յարաբերութիւնը քաջածանօթ երեւոյթ մըն էր օրին։ Արդարեւ, «Սփիւռք» շաբաթաթերթի հիմնադիր խմբագրապետ Սիմոն Սիմոնեանը (1914-1986) իր աշխատակիցներուն շարքին ունեցած է ֆրանսահայ գրականութեան ամենէն բեղուն ու անտեսուած անուններէն մէկը՝ Զարեհ Որբունին (1902-1980)։ «Սփիւռք»ը դէպքէ-դէպք նաեւ հրատարակած է Որբունիէն... Կարդալ աւելին
Բերիաշէն
ԳՐԱՔՆՆԱԴԱՏՈՒԹԻՒՆ

ԱՆՆԱ ԱՐԶՈՒՄԱՆԵԱՆ ԵՒ ԱՒԵՐԱԿԻ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆԸ

ՀԱՃԵԱՆ ԱՒԵՏԻՍ

Հայկական մտածողութեան մէջ «Հարաւ»ի գաղափարը գրեթէ անգոյ է, նշած է Վարդան Մատթէոսեան։ Արեւելքի եւ Արեւմուտքի սահմանումները տիրապետած են մեր իրականութեան։ Հետեւաբար, Սփիւռքի հարաւային գաղութները, արդէն հարիւրամեայ Արժանթինի գաղութը (եւ թերեւս աւելի նոր... Կարդալ աւելին
ԱՐՁԱԿ

ՄՈՆԻՔ ԿԱՄ ԱՍՖԱԼԹ ԵՐԿՈՒ

ՈՐԲՈՒՆԻ ԶԱՐԵՀ

Որբունիի այս անտիպ էջերը, որոնք գրուած են անոր կեանքի վերջին տարիներուն, կը հանդիսանան Հալածուածները վիպաշարքի ութերորդ հատորի միակ գրուած էջերը։ Անոնք մեզի տրամադրուեցան Գրիգոր Պըլտեանի կողմէ։ Շարքին առաջին հատորը՝ Փորձը, լոյս տեսած էր Փարիզ, 1929-ին, որմէ ետք Որբունի շատ երկար սպասած է, աւելի քան չորս տասնամեակ, մինչեւ... Կարդալ աւելին
ԱՐՁԱԿ

ԿԾԿՈՒԱԾՔ

ԱՆՄԱՀՈՒՆԻ ՀՐԱՅՐ

Գերի իր մեղքին ու հաւատին, լուռ է։ Լուռ է մասամբ, որովհետեւ այն ատեն պատահարը կը լսուէր, բայց տակաւին լեզու չէր ելած։ Չէր իսկ գիտեր, թէ լեզու իսկ ել լեր որո՞ւն ո՞ր բարբառով խօսք պիտի առներ, հակառակ անոր որ բանակցութեան մէջ էր դիպուածին դէմը եղողին հետ։ Դիպուածը դէպքի վերածողին հետ։ Եթէ նայիս, ամէն խօսակցութիւն իրականին հետ ձախող բանակցութիւն մըն է։ Կարդալ աւելին
ԱՐՈՒԵՍՏ

ԳՐԻԳՈՐ ԱԿՈԲԵԱՆ

1942 Ծնունդ Պէյրութի մէջ։
1948-1955 Էշրէֆիէի Հայ Աւետարանական Կեդրոնական Բարձրագոյն վարժարանի աշակերտ։
1956-1958 Պէյրութի Յովակիմեան Մանուկեան երկրորդական վարժարանի աշակերտ։
1959-1962 Պէյրութի National Protestant Secondary School-ի աշակերտ։
1963 Ընտանիքին հետ հաստատուած Մոնթրէալ, Գանատա։
1964-1967 Կարասիներու Կարդալ աւելին
ԱՐՈՒԵՍՏ

ԻՆՉ ՈՐ ՏԵՍԱՅ

ԳԷՈՐԳ ՓԱԼԱՆՃԵԱՆ
Թեթեւ, բոպիկ, երբեմն շուարուն քայլերով, մատներով, ձայնով ցած կը մօտենաս, ըլլայիր կարծես, գիշերաշրջիկ, կը փսփսաս,
վայրը ես եմ, եւ կը ձգես ըսեմ երազի լացով, մանկութիւնդ ես։ Կը ժպտիս երբ դէմք չունիս. վայրը մանկութիւնն է, կ՚ըսես,
կ՚ըլլաս կարմիր փէշը ծովային խոտերուն վրայ, կը բռնկիս, կը պոռաս, կը բռնկիս իրիկուան արեւու հորիզոնէն, կը գրեմ քեզ կարօտին ու վախին, մարմնիդ ջնջուող, անապրելի, անկենդան... Կարդալ աւելին
ԱՐՁԱԿ

ԹԵՂԵՆԻՍ

ՊԸԼՏԵԱՆ ԳՐԻԳՈՐ

 Ոչի՛նչ կայ պատմելիք։
Շեղ ու սեպ սարաւանդ մը բոյսերու, վայրի տունկերու, գաճաճ ծառերու, որ հետզհետէ լեռը կը նուաճեն մինչեւ կատար եւ հեռակէտը առկայծ իմաստին։ Մշուշի ծուէն՝ որ կը փայլատակէ անտես ճառագայթէ մը բռնկած. իսկ ես կը գտնուիմ ստուերին մէջ, անոր տակ , փորուածքի մը փարած։ Կը փորեմ հողը փոփոխուող արագութեամբ ամպերու։ Կարդալ աւելին
ԱՐՁԱԿ

ԵՂԱՆԱԿՆԵՐ

ՊԻԼԱԼԵԱՆ ԾԱՒԻ

Չեմ գիտեր։
Կեանքը շատ գեղեցիկ է, շատ քաղցր է։
Կարծես նոր ծնած երեխայ մը ըլլար։
Ապշած իրեն կը դիտեմ, կը զմայլիմ։
Դէմքը կը տեսնեմ յստակ։
Իւրաքանչիւր շունչ որ դէպի ներսս կը քաշեմ։ Այնքան մաքուր, այնքան անկեղծ։
Հիւանդութիւն չկայ, հետք չկայ այդպիսի բանի մը։ Միայն բուժող ծնունդ մը։ Կարդալ աւելին
ԱՐՈՒԵՍՏՀԱՐՑԱԶՐՈՅՑ

ON DEEP BACKGROUND*
ԶՐՈՅՑ ՀՐԱՅՐ ԱՆՄԱՀՈՒՆԻ ԷՕԼՄԷՍԷՔԵԱՆԻ ՀԵՏ

ԱճԷՄԵԱՆ ՐԱՖՖԻ

Հրայր Անմահունի Էօլմէսէքեան Սփիւռքի արուեստագէտն է, եթէ այդ բազմիցս չարչարուած եզրը պարպենք իր սովորական երկակի հասկացողութիւններէն կապուած ներսի/դուրսի, կեդրոնի/ծայրամասի, վաւերականի/անվաւերի, մնայունի/գնայունի, եւայլն։ Հարիւր տարի է վերապրող գոյութիւն մը... Կարդալ աւելին
ԱՐՈՒԵՍՏՀԱՐՑԱԶՐՈՅՑ

ԵՍ ՕԳՏԱԳՈՐԾԱԾ ԵՄ ԼՈՒՍԱՆԿԱՐԸ՝ ԽՆԴԻՐ ԲԱՐՁՐԱՑՆԵԼՈՒ ՀԱՄԱՐ

ՍԱՀԱԿԵԱՆ ԿԱՐՈԼԻՆԱ

2017 թուականի Յունիսին Համազգային հայ կրթական եւ մշակութային միութիւնը իրականացրեց Շուշի. 48 ժամ լուսանկարչական նախագիծը, որի նպատակն էր ցոյց տալ մերօրեայ Շուշիի քաղաքային կեանքի ողջ գունապնակը եւ հասարակ քաղաքացուն իր առօրեայով։ Այս զրոյցը նախագծի համակարգող, վաւերագրող Կարդալ աւելին
ԲԱՆԱՍՏԵՂԾՈՒԹԻՒՆԼուսարձակի տակ

ԲԱՆԱՍՏԵՂԾՈՒԹԻՒՆՆԵՐ

ՄԱՄԻԿՈՆԵԱՆ ԱՐԱՄ

գորգոն մեդուսա

   ճիշդ է, ճիշդ է ուսերիս հորիզոնականն առանց
  պարանոցի,
   ու էլ օձ ձայները ներս չեն սողոսկի,
   ես պարտուողների սերնդից եմ,
   քո թառափային բերանն ինձ զսպաշապիկ չի
  հագցնի
   աստծուց զուրկ, ոսկորներից ծանրացած... Կարդալ աւելին
ԳՐԱՔՆՆԱԴԱՏՈՒԹԻՒՆ

ԿԻՆԵՐԸ՝ ՎԵՀԱՆՈՅՇ ԹԵՔԵԱՆԻ ԷՋԵՐՈՒՆ ԸՆԴՄԷՋԷՆ

«Լիբանանի մէջ... դիցուհիներ ոտաբոպիկ կը շրջէին հին երգերը շալերու պէս իրենց մարմիններուն փաթթուած...»
Վեհանոյշ Թեքեանի գործերուն մէջ այս նոյն կիներուն զանազան տարբերակները կը ճեմեն: Անոնք կ’անցնին էջէ էջ, կը ցատկռտեն տողէ տող. կը պահուըտին երկար ատեն, յայտնուելու համար կրկին՝ այլ էջի մը անկիւնը: Հին երգերը, նորերու հետ շաղախուած՝ կը յամենան զիրենք փաթթող շալերուն մէջ: Անոնք երբեմն լուռ են. հազիւ լսելի.. Կարդալ աւելին
ԱՐՁԱԿ

ԿՐԹԱԿԱՆ ՈՒՂԻՍ

ԼԱԶԵԱՆ ԵՆՈՎՔ

Աշնան անձրեւոտ օր մը հայրս ինծի նայեցաւ մտահոգ ու ըսաւ.
– Մոռցանք քեզ դպրոց դնել։
Սիրտս փլաւ։ Զիս տեղ մը պիտի դնեն։ Կարծես առարկայ մը ըլլայի։
– Ամբո՞ղջ օրուան համար,- հարցուցի առանց դժգոհութիւնս յայտնի ընելու։
– Մինչեւ կէսօր։
 Հետեւեալ առտու հայրս տարաւ զիս Կարդալ աւելին
Վեհանոյշ Թեքեան
ԲԱՆԱՍՏԵՂԾՈՒԹԻՒՆ

ՍՓԻՒՌՔ

ԹԵՔԵԱՆ ՎԵՀԱՆՈՅՇ

Սփիւռք օրհնառաք եւ անիծապարտ
Լոյսի նման ծննդազօր
ստուերի պէս սերմնապահ
Լոյսի նման միահեծան
ստուերի պէս ինքնակոչ
Ստուերի պէս բաժանելի
լոյսի նման ինքնասլաց
Լոյսի նման ընթեռնելի
եւ ստուերի պէս անտիպ... Կարդալ աւելին
ԳՐԱՔՆՆԱԴԱՏՈՒԹԻՒՆ

ԳԵՂԱՐՈՒԵՍՏԱԿԱՆ ԱՐՁԱԿԻ ԱՐՈՒԵՍՏԸ*

ԹԻՒՖԷՆՔՃԵԱՆ ՎԻԳԷՆ

1880-1910 երեսնամեակի անգլիական թէ ամերիկեան գրականութեան ամենէն ցայտուն դէմքերէն մէկն է Հենրի Ճէյմզ։ Ծնած էր Նոր Եորք 1843-ին. 1869-ին կը հաստատուի Անգլիա, ուր կ՚ապրի մինչեւ իր մահը 1916-ին։ Հեղինակն է տասնեակներով վէպերու, վիպակներու եւ պատմուածքներու, որոնցմէ ամենէն ուշագրաւ խորագիրներն են What Maisie Knew (1897), Կարդալ աւելին