ՎԵՐԱՀԱՍ ԱՂԷՏԻ ՄԸ ԱՐԹՈՒՆ ԴԻՏՈՐԴԸ. ԳՐԵԼ՝ ՅԻՇԱՏԱԿԱԳՐԵԼՈՒ ՀԱՄԱՐ
Իբրեւ Տարօնի գրագէտը, Գեղամ այդ հողին կապուած է կենդանի, մարմնեղէն կապով մը: Մանկութենէն ի վեր շրջած է ամէն կողմ. ունի անոր ամբողջական ճանաչումը: Տարօնը կը կազմէ բնական շրջանակը իր պատմուածքներուն, որոնց մէջ կ’ոգեկոչէ անոր հրաշալի բնանկարները, անոր լեռներուն՝ Սիփանի, Նեմրութի եւ Պինկէօլի անտառներն…
ՏԷՐ ՄԻՆԱՍԵԱՆ ԱՆԱՀԻՏ
Պատմագէտ, բեղուն հեղինակ եւ բարձրագոյն հիմնարկներու դասախօս, Անահիտ Տէր–Մինասեան ծնած է 1929ին՝ Փարիզ,Պելվիլ ժողովրդական թաղամասը:
Ամուսնացած՝ Լեւոն Տէր–Մինասեանի հետ, որդին ազգային–յեղափոխական գործիչ եւ հեղինակ–պատմիչ Ռուբէն Տէր–Մինասեանի, ունեցած է չորս զաւակներ (Թալին Տէր–Մինասեան պատմագէտ–դասախօս է նոյնպէս, իսկ Վահէ Տէր–Մինասեան՝ լրագրող):
Տիրացած պատմութեան դասաւանդման բարձրագոյն աստիճանին (agrégation d’histoire), Անահիտ Տէր–Մինասեան դասախօսած է նախ՝ լիկէոնի մէջ, ապա Ընկերային բարձրագոյն գիտութիւններու Հիմնարկին, ինչպէս եւ՝ իբր մագիստրոս–դասախօս՝ Փարիզ–Սորպոն համալսարանի ամպիոններէն: Իր հետաքրքրութիւններուն ծիրը ընդգրկած է առաւելաբար հայոց պատմութիւնը եւ աւելի յատկապէս՝ նորն ու նորագոյնը:
Կազմակերպած եւ վարած է բազմաթիւ սեմինարներ նշեալ հիմնարկի ծիրին մէջ, ընդգրկելով վերջին հարիւրամեակի հայոց պատմութիւնը: Մասնակցած է բազմաթիւ գիտաժողովներու՝ զեկուցումներով եւ դասախօսութիւններով: Հրատարակած է բազմատասնեակ յօդուածներ եւ մենագրութիւններ ֆրանսական թէ այլ լեզուներու գիտական մամուլին մէջ: Այս բոլորը՝ արեւմտեան աշխարհի զանազան գիտա–մշակութային գօտիներու մէջ, ինչպէս եւ հայկական նախաձեռնութիւններու, յատկապէս՝ Սփիւռքի տարածքին:
Իր կեանքի վերջին տասնամեակին, եւ հակառակ առողջական լուրջ մարտահրաւէրներու, այցելած է Պոլիս եւ Արեմտեան Հայաստան, ի խնդիր «ծածուկ հայ» արենակից–ազգականներու, ինչպէս եւ հայրենի Տարօն՝ Մուշ եւ Սասուն:
Հրատարակած է տասնեակ հատորներ՝ նուիրուած Հայաստանի, հայոց պատմութեան եւ հայոց ցեղասպանութեան, ինչպէս`
– «Հայկական հարցը» (La question Arménienne, Ed. Parenthèses).
– «1918-1920. Հայաստանի հանրապետութիւն» (1918-1920. La République d’Arménie, Ed. Complexe).
– «Խաչաձեւեալ պատմութիւններ – Սփիւռք, Հայաստան, Անդրկովկաս» (Histoires croisées – Diaspora, Arménie, Transcaucasie – Ed. Parenthèses),
– «Հայաստանը՝ մարտադաշտ պատերազմներու եւ յեղափոխութիւններու միջեւ» (L’échiquier arménien entre guerres et révolutions, Ed. Karthala):
Ունի նաեւ թարգմանութիւններ՝ հայերէնէ ֆրանսերէն, ինչպէս`
– Վահէ Օշականի «Օծում»ը (“Onction”)
– «Մեր մանկութեան հողերը» ժողովածուն (“Nos Terres d’Enfance”, Հուրի Վարժապետեանի հետ):
Երկուքն ալ՝ Parenthèses Հրատարակչութիւն:
Անահիտ ՏԷր Մինասեան մահացած է 2019ին՝ Ֆրէն, Փարիզի մօտ:
Կարդալ հեղինակին այլ գրութիւնները
«Կենսագրական պատրանք» կոչուած երեւոյթին գիտակից ըլլալով հանդերձ, պիտի փորձեմ այս հակիրճ աշխատութեան մէջ ի մի բերել որոշ դրուագներ դէմքի մը՝ Գեղամ Տէր Կարապետեանի կեանքէն եւ գործունէութենէն: Դէմք մը, որուն գրական եւ քաղաքական յանձնառութիւնները ծանօթ են XIX-րդ դարէն XX-րդի դարձակէտի՝ Օսմանեան Կայսրութեան հայ գրականութեան եւ պատմութեան քանի մը հազուագիւտ…
Կարդալ աւելինԳրութիւններու արխիւ