Լեհաստանի Վրոցլաւ քաղաքին մէջ հաստատուած “Զառ” թատերախումբը 2013-էն սկսեալ Եւրոպայի եւ Ամերիկայի զանազան քաղաքներու մէջ ներկայացուց «Արմինէ, քոյրս» վերնագրուած թատրերգութիւնը։ Վրոցլաւէն եւ Վարշավայէն ետք՝ Լոնտոն, Օսլո, Սան Ֆրանսիսքօ, Հռոմ, Սչեչին, Փարիզ, Սիպիու (Ռումանիա), Թեսալոնիքի, Ֆլորանս, Մատրիտ, եւ վերջերս՝ Լիզպոն առիթը ունեցան հիւրասիրելու…
Կարդալ աւելին
ՆՇԱՆԵԱՆ ՄԱՐԿ
Ուսողութեան դոկտորականը աւարտած է Փարիզ, փիլիսոփայութեանը՝ Սթրազպուրկի համալսարանը։ 1995էն 2007 վարած է Նիւ Եորքի Գոլումպիա համալսարանի հայագիտական ամպիոնը, որմէ ետք մինչեւ 2015 դասաւանդած է Իսթանպուլի Սապանճը համալսարանը։ Հեղինակ է բազմաթիւ ուսումնասիրական յօդուածներու ու գիրքերու, որոնցմէ նշենք «Կամ» հանդէս վերլուծական (եօթը թիւ՝ 1980-2005, 2020), “Âges et usages de la langue arménienne (1989), “Writers of Disaster” (2002), “La Perversion historiographique” (2006), “Entre l’Art et le témoignage։ Littératures arméniennes au XXe siècle” շարքէն երեք հատոր (2006-2008), “Le Sujet de l’histoire” (2015) եւ «Պատկեր Պատում Պատմութիւն» շարքի Ա. հատորը՝ «Փիլիսիփայական բարեկամութիւն մը» խորագրով (2015)։ Այժմ կ՚ապրի Լիզպոն։
Կարդալ հեղինակին այլ գրութիւնները
2010-ին գրեցի Գրիգոր Պըլտեանի վիպաշարին (աւելի ճիշդ՝ վիպաշարի առաջին հինգ հատորներուն) մասին «Քայքայումի ժամանակը» վերնագրուած աշխատասիրութիւն մը, որ լոյս պիտի տեսնէ Պատկեր, պատում, պատմութիւն շարքիս 2-րդ հատորին մէջ (Ակտուալ Արուեստ, Երեւան, 2016)։ Այդ աշխատասիրութեան վերջին բաժինն է, որ կը ներկայացնեմ հոս։ Նկատի կ՚առնէ վիպաշարին երկրորդ միաւորը եւ…
Կարդալ աւելինԼեհաստանի Վրոցլաւ քաղաքին մէջ հաստատուած “Զառ” թատերախումբը 2013-էն սկսեալ Եւրոպայի եւ Ամերիկայի զանազան քաղաքներու մէջ ներկայացուց «Արմինէ, քոյրս» վերնագրուած թատրերգութիւնը։ Վրոցլաւէն եւ Վարշավայէն ետք՝ Լոնտոն, Օսլո, Սան Ֆրանսիսքօ, Հռոմ, Սչեչին, Փարիզ, Սիպիու (Ռումանիա), Թեսալոնիքի, Ֆլորանս, Մատրիտ, եւ վերջերս՝ Լիզպոն առիթը ունեցան հիւրասիրելու…
Կարդալ աւելինՍոյն տողերը գրուած են Հարաւային Գալիֆորնիոյ USC համալսարանը՝ Դալար Շահինեանի կազմակերպած ակադեմական գիտաժողովին ներկայացուելու համար (USC, April 27, 2013)։ Գիտաժողովին ընդհանուր վերնագիրն էր՝ Independence and Beyond: In Search of a New Armenian Diaspora Post-1991 (Անկախութիւն եւ անկէ անդին։ Յետ-1991 նոր հայկական սփիւռքի մը ի խնդիր)։ Ենթադրութիւնը, կարծեմ, այն էր…
Կարդալ աւելինՍոյն դասախօսութիւնը խօսուեցաւ այս տարի երկու անգամ, տարբեր պայմաններու մէջ։ Խօսուեցաւ նախ Լոս Անճելըս, 2016-ի Օգոստոսին, «Ապրիլ» գրատան կողմէ կազմակերպուած Art in Diaspora ձեռնարկին առիթով, ուր առաջին անգամ ըլլալով առանձին հրապարակային ցուցադրումի կ՚արժանանային Հրայր Անմահունիի գործերը, կը ցուցադրուէին Վահէ Օշականին նուիրուած իր պատրաստած…
Կարդալ աւելինՊԷՏՔ է կարենանք վերակազմել գրականութեան պատմութիւնը տնօրինող մտային համակարգ մը, որուն մէջ ամենէն դրական, ամենէն դրուատալից մենագրութիւնը նուիրուած է Գարեգին Սրուանձտեանցին, այսինքն՝ մէկու մը որ կ՚աշխատէր հաւաքող բանասէրի ախորժակներով, եւ գաղափար չունէր «գրական յղացք»ին մասին։ Ահաւասիկ նախ Համապատկերի ընդհանուր Մուտքին մէջ գրուածը իր մասին.
Կարդալ աւելինԱՅՍ բոլորը երբ քով քովի դրուած են, անսպասելի պատկեր մը կը կազմեն սակայն: Ամէն մէկը առանձին ու բոլորը միասնաբար՝ Սփիռքէն է որ կը խօսին, հինէն ու նորէն, Պէյրութէն ու Փարիզէն, Միջին Արեւելքէն ու ծայրագոյն Արեւմուտքէն: Սփիւռքէն կու գան ու Սփիւռքին կ’անդրադառնան: Այդ պատճառով իսկ՝ որոշեցի սկիզբը որպէս «Մուտք» զետեղել Յակոբ Օշականի «Վկայութիւն մը» կոչուած ծանօթ կտորին վերաբերող աշխատանք մը:
Կարդալ աւելինՎԱԽՃԱՆԱԿԱՆ փորձընկալումին պիտի վերադառնար Օշական 1948ին, Սիոնին յանձնած իր վերջին յօդուածով, որ լոյս տեսաւ յետ մահու։ Կը կոչուի «Միտք եւ սիրտ»։ Յօդուածաշարքի վերջաւորութեան (ուրեմն Սիոնի Յունուար-Փետրաուր 1949ի թիւին մէջ) խմբագրական ծանօթագրութիւն մը կայ, որ կ՚ըսէ. «Հոս կը վերջանայ ձեռագիրը Յ. Օշականի թէեւ կցկտուր, բայց սրտայոյզ ու հոգեւին զգացուած արտայայտութիւններուն, «Միտք եւ սիրտ» խորագիրին տակ։ Ձեռագիրը
Կարդալ աւելինՈՒՐԵՄՆ այսօր պիտի ներկայացնեմ Ջորջօ Ագամբէնի Մնացորդք Աւշուիցի գիրքը, որ լոյս աշխարհ եկաւ անցեալ տարի, 2020ին, կարծեմ՝ Օգոստոսին, «Կիւլպէնկեան» հիմնարկութեան ծրագրած թարգմանչական շարքին որպէս հերթական միաւորը։ Եթէ ատոր «լոյս աշխարհ գալ» կ՚ըսեն, համավարակի օրերուն եւ կործանարար…
Կարդալ աւելինՍուրբ Ղազարի Մխիթարեան հրատարակչութիւնը լոյս կ՚ընծայէր ատենօք «Գրական ցոլքեր» վերնագրուած շարքը։ Առաջին հատորը լոյս տեսած էր 1944ին (Հ. Ղեւոնդ Ալիշան, Հայրունի), Հ. Կ. Քիպարեանի խմբագրութիւնը վայելելով։ Հինգերորդ թիւէն սկսեալ՝ խմբագիրն էր Հ. Մ. Ճանաշեան, ու այդպէս շարունակած է մինչեւ 1960։ Ունինք այսպէս Դանիէլ Վարուժանի, Միսաք Մեծարենցի, Երուանդ Օտեանի, Թումանեանի գործերէն հատընտիրներ, ունինք մինչեւ իսկ Գաբրիէլ Սունդուկեանի Պէպոն։
Կարդալ աւելինEin Zeichen sind wir, deutungslos,
Schmerzlos sind wir und haben fast
Die Sprache in der Fremde verloren.
Wenn nämlich über Menschen
Ein Streit ist an dem Himmel und gewaltig
Die Monde gehn, so redet
Das Meer auch und Ströme müssen
Den Pfad sich suchen. Zweifellos
Ist aber Einer. Der
Գրութիւններու արխիւ
